هر کسب و کاری برای دریافت مبالغ فروش از مشتریان خود در مقابل کالا یا خدماتی که ارائه میکند، نیاز به یک روش پرداخت دارد. روش های پرداخت مختلفی در کشورمان وجود دارد که هر کدام ویژگیهای منحصر بفرد خود را دارند. دریافت اسکناس، پوز (کارت خوان)، انتقال وجه بانکی (کارت به کارت, حواله پایا, ساتنا و …)، درگاه پرداخت اینترنتی، کد های دستوری ussd، … روش های معمول پرداخت میباشند. امروز قصد داریم به طور جامع و کامل در مورد درگاهای پرداخت اینترنتی یا ipg که مخفف Internet Payment Gateway است، در کنار شما باشیم. در ابتدا ipg چیست را بصورت ویدیو مشاهده خواهید کرد و در گامهای بعدی وارد جزئیات بیشتر درگاه پرداخت میشویم.
آنچه در این مقاله میخوانید
برای مشاهده خلاصه مقاله و درک سریعتر IPG و درگاه پرداخت، ویدیو زیر را میتوانید مشاهده نمایید.
IPG : درگاه پرداخت اینترنتی یک سرویس ارائه خدمات پرداخت برای کسب و کارها در بستر اینترنت میباشد و پرداخت و دریافت وجه را از طریق اینترنت ممکن میسازد که توسط یک ارائه دهنده خدمات پرداخت PSP یا یک پرداخت یار ارائه میشود و عملیات مجوزدهی به کارت اعتباری و پردازش پرداختهای مستقیم را برای کسب و کار الکترونیک، خرید اینترنتی و … انجام میدهد.
در فرایند پرداخت، پذیرنده بصورت حقیقی یا حقوقی یک سمت که درگاه به حساب بانکی او مرتبط است و مبالغ پرداخت شده به حساب وی واریز میشود و سمت دیگر درگاه، مشتریان و خریدارانی هستند که در ازای محصولات یا خدماتی که پذیرنده ارائه میدهد مبلغی پرداخت میکنند.
به بیان دیگر، درگاه پرداخت مستقیم، (Internet Payment Gateway) یا ipg سیستمی است که امکان تراکنشهای مالی در بستر اینترنت را فراهم میکند. به این معنی که مشتریان شما میتوانند بدون مراجعه حضوری به بانک یا استفاده از کارت به کارت و کدهای دستوری، اقدام به پرداخت مبلغ اعلام شده به حساب بانکی شما کنند. در نظام بانکی کشور ایران شرکتهای PSP وظیفه انجام و آمادهسازی و برقراری امنیت تراکنشهای بانکی را بر عهده دارند.
PSP به شرکتهایی که دارای مجوز از بانک مرکزی ایران تحت نظارت شاپرک در زمینه ارائه خدمات پرداخت غیرحضوری مانند درگاه پرداخت (ipg) فعالیت میکنند، psp گفته میشود، psp مخفف عبارت Payment Service Provider به معنی ارائه دهنده خدمات پرداخت میباشد. در ایران 12 شرکت بصورت انحصاری دارای مجوز هستند که در ادامه اسامی آنها آورده شده است.
payment یا پیمنت : payment در زبان انگلیسی به معنی پرداخت میباشد، این اصطلاح بیشتر در شرکتهای که خدمات پرداخت و مالی ارائه میدهند مورد استفاده قرار میگیرد.
شرکتهای مادر که در ایران خدمات غیرحضوری مرتبط با پرداخت را ارائه میدهند به شرح زیر است :
براساس مستندات بانک مرکزی:
پذیرنده عادی : شخص حقیقی یا حقوقی است که از طریق انعقاد قرارداد با شرکتهای PSP، از درگاه پرداخت ارائه شده اقدام به فروش کالا یا خدمات خود مینماید.
پذیرنده پشتیبانی شده : شخص حقیقی یا حقوقی است که از طریق انعقاد قرارداد با پرداختیاران و با استفاده از درگاههای پرداخت در اختیار این شرکتها، اقدام به فروش کالا یا خدمات خود مینماید.
به زبان ساده از نظر بانک مرکزی در حوزه پرداخت، پذیرنده یعنی شخص حقیقی یا حقوقی است که برای تسهیل در فرایندهای پرداخت خود از خدمات شرکتهای psp یا پرداختیار استفاده میکند، به عنوان مثال اگر شما دارای کسبوکار اینترنتی باشید و برای سایت خود از شرکت پرداختیار درگاه پرداخت تهیه کرده باشید، از نظر بانک مرکزی پذیرنده شناخته میشوید.
اطلاعات پذیرنده : اطلاعات پذیرندگان پشتیبانی شده باید همانند اطلاعات سایر پذیرندگان عادی شبکه پرداخت کشور حداقل در سوئیچ یکی از شرکتهای ارائه دهنده خدمات پرداخت تعریف شده، و برای هر پذیرنده پشتیبانی شده کد پذیرندگی و کد ترمینال یکتا تعریف شود.
به زبان ساده، برای هماهنگی شرکتهای ارائه دهنده خدمات پرداخت با شاپرک، اطلاعات یکتا در هر سوئیچ مانند شماره یا کد پذیرنده و کد ترمینال باید ایجاد شود تا شخص حقیقی یا حقوقی استفاده کننده از طریق اطلاعات پذیرنده شناسایی گردد.
پرداختیار اطلاعات تجاری و کسب و کاری متقاضی پذیرندگی پشتیبانی شده را به منظور درج در سامانه جامع پذیرندگان، مستقیما به شرکت شاپرک ارائه میدهد.
اطلاعاتی که الزاماً باید توسط پرداختیار دریافت و به شرکت شاپرک ارائه گردد عبارتند از:
همان طور که گفته شد، اطلاعات پذیرنده برای پیگیری و شناسایی کسبوکار یا استفاده کننده خدمات پرداخت میباشد. اگر شما به عنوان پذیرنده درگاه پرداخت یا کارتخوان دریافت کرده باشید، اطلاعات پذیرنده به ایمیل ثبت نامی ارسال شده است و مراجعه به آن اطلاعات کد پذیرنده و کد ترمینال را بدست خواهید آورد.
در صورتی که شما به عنوان خریدار از پذیرندهای خرید کرده باشید و به دلایلی مانند خطای انسانی در وارد کردن مبلغ، خطای بانکی، قطعی اینترنت و… تراکنش ناموفق یا بازگشت خورده باشد، برای پیگیری تراکنش در گام اول نیاز دارید بدانید از کدام پذیرنده خرید خود را انجام دادهاید، بدین منظور به اطلاعات کد پذیرنده و کد ترمینال صاحب کسب و کار نیاز دارید.
در رسید ارائه شده توسط کارتخوان اطلاعات دقیقی از مبلغ، تاریخ، نام فروشگاه،کد پذیرنده و کد ترمینال وجود دارد و با ارائه این اطلاعات به شرکتهای ارائه دهنده خدمات پرداخت میتوانید تراکنش خود را پیگیری نمایید. بهتر است پیگیری را اول با فروشگاه و صاحب کسبوکار انجام دهید تا تراکنش موفق سریعتر و راحتر انجام شود. در غیر این صورت پیگیری از شرکت ارائه دهنده خدمات پرداخت و در مرحله آخر از طریق پلیس فتا پیگیری لازم را باید انجام دهید.
شماره خرید اصولا همان کد پذیرنده یا کد ترمینال ابزار پرداخت است. معمولا در پرداختهای انجام شده توسط دستگاههای کارتخوان، کد ترمینال، شماره منحصربفردی است که از طرف شرکت ارائه دهنده دستگاه، در اختیار شخص پذیرنده دستگاه قرار میگیرد. بنابراین مشتری میتواند تراکنش خود را از طریق این کد پیگیری کند و مرجع خرید خود را بیابد. بنابراین شماره خرید درگاه پرداخت نیز میتواند شامل کد پایانه دستگاه کارتخوانی باشد که به سایت یا اپلیکیشن فروشگاهها متصل میشود و مشتری میتواند از طریق اقدام قضایی و به کمک کد پذیرنده تراکنش انجام شده خود را پیگیری نماید.
با توجه به تعریف پذیرنده، ابزار پذیرش به بستر یا نرمافزاری که پرداخت غیرحضوری از طریق انجام میشود گفته میشود. کارتخوان، درگاه پرداخت،نرمافزارهای موبایل، وب سایت و… نمونههای از ابزارهای پرداخت یا پذیرش هستند. گاهی برای پیگیری تراکنش ممکن است از شما شماره ابزار پذیرش خواسته شود که در واقع همان کد پذیرنده است.
برای درک بهتر از عملکرد درگاه پرداخت اینترنتی یا ipg transaction همراه نقش هر یک از عوامل، فرآیند انجام شده تراکنش در بستر شبکه الکترونیک کشور به صورت زیر است:
۱) مشتری، محصول یا خدماتی را در فروشگاه اینترنتی مانند دیجی کلا انتخاب کرده و بر روی دکمه پرداخت کلیک مینماید، در این لحظه به صفحه درگاه پرداخت ارجاع داده میشود و اطلاعات لازم (شامل شماره کارت، رمز پویا و کد اعتبارسنجی یا CVV2) را وارد میکند.
۲) اطلاعات وارد شده رمزگذاری میشوند و به شرکتهای PSP ارسال میگردد.
۳) اطلاعات تراکنش توسط PSP به بانک صادرکننده کارت ارسال میشود.
۴) پس از بررسی اطلاعات و تایید درستی آن، درخواست توسط بانک صادرکننده (با توجه به سرمایه موجود در حساب مشتری) تأیید یا رد میشود.
۵) در نهایت، پاسخ درخواست توسط PSP به وبسایت پذیرنده (فروشگاه اینترنتی) ارسال میگردد.
۶) سرمایه از حساب دارنده کارت کسر شده و در اختیار شاپرک قرار میگیرد.
۷) شاپرک در سیکلهای مشخص مبالغ را بهصورت تجمیعی به حساب پذیرنده در بانک مقصد واریز میکند.
همان طور که می دانید، یک درگاه IPG باید شرایط و ساختاری را برای پرداخت در وضعیتهای مختلف فراهم کند، صرف نظر از واسط یا مستقیم بودن درگاه به طور کلی باید ویژگیهای زیر را داشته باشد.
شرکتهای PSP وظیفه ارائه خدمات پرداخت بانکی را برعهده دارند. خدمات پرداخت بانکی به خدماتی اطلاق میشود که از طرق مختلف، عملیات پرداخت را برای کسب و کارهای گوناگون تسهیل میکنند. خدمات دستگاههای پرداخت مانند دستگاه پوز (POS)، درگاههای پرداخت اینترنتی، اپلیکیشنهای پرداخت و… از جمله خدمات پرداختی است که توسط شرکتهای PSP به مشتریان عرضه میشود، اما بصورت کلی، خدمات شرکتهای این حوزه در سه دسته زیر تقسیمبندی میشود :
این شرکتها به صورت رسمی اجازه ارائه خدمات پرداخت از بانک مرکزی را دارا هستند. در واقع شرکتهای پرداخت یاری که خدمات درگاه واسط ارائه میدهند، با شرکت های PSP قرار دارند و هر پرداخت اینترنتی که انجام میشود، توسط درگاه یکی از شرکتهای PSP انجام میشود.
شرکت های پرداختیار که خدمات درگاه پرداخت واسط را ارائه میدهند، شرکتهایی هستند که با PSP ها قرارداد میبندند و درگاههای پرداخت را از آنها دریافت میکنند و در اختیار مشتریان قرار میدهند. در درگاه پرداخت واسط برای انجام تراکنش، قبل از ورود به صفحه درگاه مد نظر، مشتری ابتدا وارد سایت واسط میشود که اطلاعاتی شامل پذیرنده، قیمت، اطلاعات پرداخت را در بر دارد و پس از گذراندن چند ثانیه به صورت اتوماتیک به صفحه بانک هدایت میگردد.
براساس مستندات موجود در بانک مرکزی، پرداخت یار بصورت زیر تعریف شده است :
پرداخت یار به معنای شخص حقوقی است که در چارچوب سند تدوینی و براساس قرارداد منعقده با شرکتهای ارائه دهنده خدمات پرداخت و تفاهم نامه منعقده با شرکت شاپرک فعالیت میکند. پرداخت یار پرداختهای بدون حضور کارت از جمله پرداختهای درون برنامه ای مبتنی بر زیرساختهای همراه را دریافت کرده و به شبکه شاپرک ارسال میکند.
اگر میتوان به صورت مستقیم از یک شرکت PSP درگاه پرداخت گرفت، دیگر چه نیازی است که درگاه خود را از طریق پرداخت یارها یا همان درگاه واسط اخذ کنیم؟
هر پرداخت یار معمولا با یک یا چند شرکت پرداخت یا پی اس پی قرارداد همکاری دارد و براساس توافقات آنها، برخی از مراحل دریافت درگاه اینترنتی آسان شده است. همکاری مستقیم با شرکتهای پرداخت الکترونیکی به دلیل فرآیند اداری نسبتا طولانی و حساسیت آنها روی تکمیل بودن تمام مدارک از جمله ای نماد (نماد الکترونیک) که خود دارای مراحل اداری و بررسی سایت و غیره است، برای کسب وکارهای کوچک چالشهای را ایجاد کرده است.
به علاوه، گاهی یک فروشگاه به دو یا چند درگاه پرداخت برای سایت خود نیاز دارد که بستن قرارداد با چند شرکت تامین کننده درگاه بانکی، هفت خوان رستم را به یاد میآورد. از این رو گرفتن درگاه اینترنتی از طریق پرداخت یارها با ارائه مدارک شخصی بسیار راحتر و سریع تر خواهد بود.
۱) عدم نیاز به مجوز کسب و کار و نماد اعتماد (ای نماد)
برای استفاده از درگاه پرداخت واسط تنها چیزی که لازم دارید احراز هویت شماست. برای تایید هویت هم کافی است بعد از ثبت نام در بهترین درگاه پرداخت اینترنتی واسط، مدارک شناسایی خود (شناسنامه و کارت ملی) را ارسال کرده و در کمتر از یک ساعت منتظر تایید از سوی پشتیبانی باشید.
بعد از اینکه هویت شما تایید شد، نام دامنه خود را وارد کرده و API درگاه پرداخت که به صورت اختصاصی برای دامنه و سایت شما میباشد و با کد API امکان اتصال به درگاه پرداخت اینترنتی شاپرک روی دامنه شما فعال خواهد بود را ارسال کنید. سپس منتظر بمانید تا سایت شما بنا به شرایطی که باید برای استفاده از درگاه پرداخت واسط داشته باشید از سوی پشتیبانی تایید شده و در نهایت بعد از دریافت API امکان پرداخت آنلاین در سایت را فراهم کنید.
۲) فعال سازی در زمان کوتاه
به علت عدم نیاز به گرفتن مجوزهای نماد اعتماد و ساماندهی برای استفاده از درگاه پرداخت واسط، به راحتی و حتی در کمتر از یک ساعت میتوانید درگاه اینترنتی خود را دریافت کنید. برای گرفتن درگاه پرداخت اینترنتی سایت نیازی به رفتن به بانک و پر کردن هیچ فرمی نیست. کافی است به یکی از سایتهای شرکتهای پرداحت یاری مراجعه نمایید و بعد از ثبت نام و تایید هویت، آدرس سایت یا وبلاگ خود را برای گرفتن درگاه وارد کنید. در کمتر از یک ساعت سایت شما بررسی شده و در صورت تایید درگاه فعال خواهد شد.
۳) پشتیبانی از انواع سایت سازها
از ویژگیهای اصلی و خوب درگاه پرداخت واسط این است که انواع ماژول و افزونه برای استفاده از درگاه در سیستمهای مدیریت محتوا مختلف از سمت خود شرکت ارائه دهنده درگاه پرداخت فراهم شده است. اما در درگاه پرداخت مستقیم IPG لازم است که بعد از گرفتن درگاه برای استفاده از صفحه پرداخت آنلاین در سایت، دست به کد نویسی زده و بر اساس مستندات هر درگاه، صفحه پرداخت را طراحی کنید.
اگر از طراحی سایت اختصاصی استفاده نکرده باشید، میتوانید با استفاده از افزونههای وردپرس، جوملا یا هر سایت ساز دیگر که از آن استفاده میکنید امکان دریافت وجه را در سایت فراهم کنید که استفاده از بیشتر این ماژولها و افزونههای درگاه پرداخت نیز نیازمند پرداخت هزینهای جداگانه میباشد.
در حالی که در صورت استفاده از درگاه پرداخت واسط کافی است به صفحه پلاگینها یا آزمایشگاه هر یک از سایتهای درگاه پرداخت واسط مراجعه و سپس بسته به سیستم مدیریت محتوایی که دارید، یکی از افزونهها را دانلود کرده و نصب کنید. به عنوان مثال اگر از ووکامرس برای ساخت فروشگاه اینترنتی خود استفاده میکنید، افزونه درگاه پرداخت ووکامرس را که توسط ارائه دهنده درگاه در دسترس قرار گرفته دانلود کرده و در سایت وردپرسی خود نصب کنید. بعد از نصب در منوی مربوط به درگاه پرداخت، فیلد وارد کردن API درگاه پرداخت سایت نمایش داده شده و پس از وارد کردن کد API امکان استفاده از پرداخت آنلاین در ووکامرس فراهم خواهد شد.
فراوانی این افزونهها و راههای پرداخت نیز زیاد است و برای هر مدیریت محتوا هم متفاوت میباشد. همچنین استفاده از این افزونهها کاملا رایگان است و نیاز به پرداخت هزینهای نیست.
۴) تسویه حساب روزانه
یکی از ویژگیهای اصلی که یک درگاه پرداخت واسط را در زمره بهترین درگاه پرداخت اینترنتی قرار میدهد امکان درخواست وجه و تسویه حساب به صورت روزانه است.
۵) تسویه حساب پایا و کارت به کارت
تسویه حساب در درگاههای واسط به دو روش پایا و کارت به کارت صورت میگیرد. در روش پایا امکان پرداخت محدود به ساعات اداری بانک است و بعد از پرداخت نیز مدتی زمان میبرد تا پول از طریق بانک به حساب شما واریز شود. در این روش کارمزدی از سوی بانک دریافت نخواهد شد.
اما در روش کارت به کارت هر زمان که لازم باشد میتوانید درخواست واریز را به سایت درگاه پرداخت واسط ارسال کنید. اما در این روش: ۱- مبلغ کارمزد مشخصی که از سوی بانک دریافت میشود توسط درگاههای پرداخت واسط از وجهی که به حساب شما واریز خواهد شد کسر میگردد و ۲- محدودیت سقف واریز وجه روزانه وجود دارد.
۶) ارائه صفحه درگاه پرداخت اینترنتی شخصی
یکی از جالبترین ویژگیهای درگاه پرداخت واسط امکان استفاده از یک صفحه پرداخت شخصی یا لینک پرداخت با نام، پروفایل، آدرس شبکههای اجتماعی و فرم دلخواه ایجاد شده است. به عنوان مثال در صورت کسب درآمد از طریق تبلیغات و … در صفحات مجازی، جهت اخذ وجه میتوان از این قابلیت استفاده کرد.
۷) امکان ساخت فرم پرداخت با مبلغ دلخواه
از دیگر ویژگیهای خوب درگاه پرداخت واسط امکان ساخت فرم پرداخت با مبلغ ثابت و مشخص است. در این روش امکان تغییر مبلغ وجود ندارد و پرداخت کننده حتما باید پس از تکمیل سایر فیلدهای ایجاد شده برای فرم با پرداخت مبلغ مشخص شده خرید خود را نهایی کند.
به عنوان نمونه جهت فروش یک کتاب الکترونیکی، کافی است فرم خود را به همراه اطلاعات پرداخت که شامل مبلغ کتاب، ایمیل پرداخت کننده، نام پرداخت کننده، شماره پرداخت کننده و … میباشد را بسازید، سپس لینک دانلود کتاب را وارد کرده و در نهایت امکان فروش آنلاین کتاب بدون نیاز به راهاندازی سایت را فراهم کنید.
۸) امکان استفاده از درگاه مستقیم یا واسط
در حالت عمومی درصورت استفاده از درگاه پرداخت واسط، در صفحه پرداخت اینترنتی شاپرک به جای نام، لوگو و آدرس سایت پذیرنده، اطلاعات درگاه پرداخت واسط نمایش داده میشود که شاید این مساله موجب عدم اعتماد کاربران به سایت پذیرنده گردد. به همین علت امکان نمایش اطلاعات سایت پذیرنده (مانند لوگو، نام، آدرس سایت و …) در صفحه پرداخت، توسط درگاههای پرداخت واسط فراهم شده است. لازم به ذکر است استفاده از این روش نیازمند پرداخت هزینه و کارمزد بیشتری میباشد.
۹) امکان استفاده از صفحه پرداخت روی سایت
در کنار افزونهها و ابزار پرداخت اینترنتی که هر درگاه پرداخت واسطی ارائه میدهد، اسکریپت درگاه پرداخت اینترنتی نیز ارائه میگردد که در این صورت میتوان با نصب اسکریپت روی هاست و سایت پذیرنده (در یک ساب دامنه مانند pay.site.com یا ساب فولدر مثل site.com/pay)، امکان پرداخت آنلاین فراهم میگردد.
۱۰) پشتیبانی قوی
استفاده از پشتیبانی قوی و مناسب در هر کسب و کاری جزء اصول اولیه است. اگر خدماتی که هر کسب و کار اینترنتی ارائه میدهد دارای قابلیتهای متنوع و بالاترین کیفیت باشد، اما در مقابل پشتیبانی ضعیفی داشته باشد، در این صورت نمیتوان آن را جزء کسب و کارهای موفق به حساب آورد.
شرکتهای پرداخت یاری زیادی وجود دارد که خدمات درگاه پرداخت واسط را ارائه میدهند، و وظیفه اصلی آنها که از طرف بانک مرکزی اعمال شده است، تسهیل در روند پرداخت الکترونیکی میباشد، به همین دلیل شرکتها خدمات ویژه و متفاوتی ارائه میدهند تا وجه تمایزی بین آنها ایجاد شود. براساس امکاناتی مانند، ارائه درگاه اختصاصی، کاربری پنل مدیریت، صدور فاکتور، لینک پرداخت، فرم پرداخت، درگاه شخصی، نحوه تسویه حساب، تسویه اتوماتیک، تسهیم سهم، کیف پول، پلاگین، کارمزد، مسیردهی هوشمند، گزارشات مالی، کارت بانکی، کسب درآمد از بازاریابی و … میتوان این شرکتها را مورد ارزیابی قرار داد.
شرکت رایان پی در دو حوزه “درگاه پرداخت اینترنتی” و “سیستم وفاداری مشتری” به ارائه خدمات میپردازد.
مهمترین ویژگیهای سیستم وفاداری مشتری رایان پی:
مهمترین ویژگیهای درگاه پرداخت اینترنتی رایان پی:
مزیتهای شرکت رایان پی:
بدون نیاز به پرداخت هزینه خرید سرویس یا هزینه استفاده از خدمات (در سرویسهای ارائه شده توسط رایان پی شما برای راهاندازی سرویس و در ادامه خدمات نگهداری و پشتیبانی هیچ مبلغی نمیپردازید و تنها کارمزد بسیار اندکی از هر تراکنش موفق را به عنوان هزینه استفاده از خدمات پرداخت مینمایید. این روش به شما این مزیت را میدهد که فقط به ازای سرویس موفقی که دریافت میکنید هزینه پرداخت کنید و در ضمن نگرانیای بابت هزینههای به روز رسانی نداشته باشید.)
اگر نیاز به درگاه پرداخت اینترنتی دارید از طریق لینک زیر میتوانید، ثبت نام و درخواست درگاه خود را برای ما ارسال نمایید.
از طریق نظرات تجربه و چالشهای که در مورد درگاه های پرداخت داشتهاید را بیان کنید، تا کسب و کارهای کوچک آینده انتخاب درست و سریع تری داشته باشند.
با رایان پی با خیال راحت به فروش خودت فکر کنید
1 Comment
مقاله بسیار عالی ، شیوا. مفیدی ارائه دادید. از شما سپاسگذارم