رایان پرداخت: در شرایط اقتصادی کنونی ایران، با تورمهای دو رقمی و فشارهای اقتصادی سنگین، یکی از مسائلی که میتواند نقش حمایتی ویژهای برای کسبوکارهای کوچک و متوسط داشته باشد، افزایش سقف معافیت مالیاتی است. این افزایش که در سال 1404 اجرایی میشود، بر اساس وعدههای دولت و به منظور کاهش فشار مالیاتی بر مشاغل خرد و متوسط در نظر گرفته شده است. در این گزارش، به بررسی دقیق تأثیرات این افزایش بر کسبوکارها، انواع اظهارنامههای مالیاتی و تغییرات جدیدی که در ساختار مالیاتی ایجاد شده است، خواهیم پرداخت.

آنچه در این مقاله میخوانید
تاثیر افزایش سقف معافیت مالیاتی بر کسبوکارها
در سال 1404، سقف معافیت مالیاتی برای مشاغل و اصناف به 200 میلیون تومان در سال افزایش مییابد، که نسبت به سال گذشته 100 درصد رشد داشته است. در روزهای گذشته عبدالناصر همتی، وزیر اقتصاد در یادداشتی در شبکههای اجتماعی نوشت:« با تصویب امروز دولت و بر اساس وعده رئیس جمهور، میزان معافیت مالیاتی درامد سالانه مشمول مالیات اصناف و مشاغل در لایحه بودجه ۱۴۰۴، با ۱۰۰درصد افزایش نسبت به سال جاری به ۲۰۰ میلیون تومان رسید.»
اگر درآمد یک صنف در طول سال 1404 مالی 2 میلیارد تومان باشد و ضریب مالیاتی آن صنف 16 درصد باشد، ابتدا سود محاسبه شده و سپس 25 درصد از سود نهایی به عنوان مالیات تعیین و اخذ میشود.
این افزایش قابل توجه، به ویژه در دوران تورمی کنونی، برای کسبوکارهای خرد و متوسط اهمیت بسیاری دارد. بسیاری از این کسبوکارها، به دلیل فشارهای اقتصادی و کاهش قدرت خرید، با چالشهای متعددی مواجه هستند و نیاز به حمایتهای مالی و مالیاتی دارند.
این افزایش به کسبوکارهای کوچک امکان میدهد که بدون نگرانی از پرداخت مالیاتهای سنگین، به فعالیت خود ادامه دهند. بهعلاوه، کاهش تعداد افراد و شرکتهایی که مشمول پرداخت مالیات میشوند، به طور مستقیم فشار مالیاتی را بر کسبوکارهای متوسط و کوچک کاهش میدهد.
انواع اظهارنامههای مالیاتی
برای محاسبه و پرداخت مالیات، مشاغل و اصناف موظف به ارائه اظهارنامه مالیاتی سالانه هستند. این اظهارنامهها به دو دسته تقسیم میشوند:
- اظهارنامه خوداظهاری:
در این نوع اظهارنامه، افراد حقیقی و حقوقی درآمد و سود خود را به سازمان امور مالیاتی اعلام میکنند. این اظهارنامهها پس از بررسی و تایید صحت توسط سازمان، ملاک محاسبه مالیات قرار میگیرد. - اظهارنامه برآوردی (تبصره 100):
در این نوع اظهارنامه، سازمان امور مالیاتی به جای دریافت اطلاعات از مودی، خودش بر اساس گردش حسابهای بانکی و اطلاعات مالی، درآمد و سود را برآورد میکند. اگر مودی با این برآورد موافقت کند، اظهارنامه به تایید میرسد و دیگر نیازی به بررسی بیشتر نیست.
نحوه محاسبه مالیات عملکرد
مالیات عملکرد بر اساس درآمد و سود سالانه مشاغل حقیقی و حقوقی محاسبه میشود. در سالهای اخیر، محاسبات مالیاتی با استفاده از دفترچه ضرایب مالیاتی صورت میگیرد که در آن، برای هر صنف ضریب مخصوصی در نظر گرفته شده است. این ضرایب بر اساس نوع صنف و میزان سوددهی آن تعیین میشوند و باعث میشوند که مالیات به صورت دقیقتری بر اساس واقعیت اقتصادی هر صنف محاسبه گردد.
به عنوان مثال، اگر درآمد یک صنف در طول سال مالی 2 میلیارد تومان باشد و ضریب مالیاتی آن صنف 16 درصد باشد، ابتدا سود محاسبه شده و سپس 25 درصد از سود نهایی به عنوان مالیات تعیین و اخذ میشود.
ضریبهای مالیاتی در صنفهای مختلف
ضرایب مالیاتی برای صنفهای مختلف با توجه به نوع فعالیت و میزان سوددهی متفاوت است. این موضوع باعث میشود که عدالت مالیاتی بیشتر رعایت شود. صنفهایی که سود بیشتری دارند، با ضرایب بالاتری مشمول مالیات میشوند و بالعکس.
برای مثال، در صنف خردهفروشی ضرایب مالیاتی تا 16 درصد میرسد، در حالی که در بخش خدمات این ضرایب ممکن است به 19 تا 20 درصد نیز برسد. از طرف دیگر، در صنف عمدهفروشی که معمولاً سود کمتری دارند، ضرایب مالیاتی در حدود 2.5 درصد است.
تاثیر معافیت مالیاتی بر کاهش فشار اقتصادی
افزایش سقف معافیت مالیاتی میتواند به عنوان یک ابزار حمایتی در دوران بحران اقتصادی عمل کند. بسیاری از مشاغل خرد و اصناف کوچک که درآمدهای پایینی دارند، با توجه به این معافیت از پرداخت مالیات معاف میشوند. این امر به آنها امکان میدهد تا بدون تحمل بار مالیاتی سنگین، فعالیت خود را حفظ کنند و حتی در صورت وجود شرایط مناسب، رشد اقتصادی را تجربه کنند.
سوالاتی درباره جبران کاهش درآمد دولت
یکی از چالشهای احتمالی افزایش سقف معافیت مالیاتی، کاهش درآمد دولت از محل مالیاتهاست. این نگرانی به ویژه در شرایطی که دولت با کسری بودجه مواجه است، پررنگتر میشود. اما نگاهی به عملکرد دولت در سالهای گذشته نشان میدهد که درآمدهای مالیاتی از بخشهای عمومی و خصوصی، بیش از میزان پیشبینیشده بوده است. بنابراین، احتمالاً این افزایش سقف معافیت، خلا چشمگیری در منابع مالی دولت ایجاد نخواهد کرد.
علاوه بر این، دولت میتواند از طریق افزایش مالیات از دانهدرشتهای اقتصادی و تمرکز بر مودیان بزرگ، این کاهش درآمد را جبران کند.
نتیجهگیری
افزایش سقف معافیت مالیاتی به عنوان یکی از اقدامات حمایتی دولت در سال 1404، میتواند نقش مهمی در کاهش فشارهای مالیاتی بر کسبوکارهای خرد و متوسط داشته باشد. این اقدام نه تنها به رشد اقتصادی در این بخشها کمک میکند، بلکه از طریق معافیتهای هدفمند، به جلوگیری از تعطیلی بسیاری از کسبوکارهای کوچک در دوران تورم و بحران اقتصادی میپردازد.