همه آنچه باید درباره مالیات بر حقوق بدانید

پرداخت مالیات و قوانین مربوط به آن یکی از مهم‌ترین مسائلی است که شاغلین و صاحبان کسب‌وکارها باید به آن آشنایی داشته باشند. انواع مختلفی از مالیات در اقتصاد ایران وجود دارد. اما در این مقاله از رایان پی قصد داریم به معرفی مالیات بر حقوق و جدیدترین تغییرات قوانین آن بپردازیم.

مالیات بر حقوق یکی از انواع مالیات‌های مستقیم است که در ایران بر درآمد کارمندان و کارکنان مشمول اعمال می‌شود. این مالیات به صورت ماهانه از حقوق و دستمزد کارکنان کسر و توسط کارفرما به سازمان امور مالیاتی پرداخت می‌شود.

شرایط مالیات بر حقوق

کسر خودکار از حقوق: در صورتی که حقوق و دستمزد یک فرد از حد نصاب تعیین‌شده توسط دولت بیشتر باشد، مالیات بر آن اعمال می‌شود. این مالیات پیش از واریز حقوق افراد توسط کارفرما از حقوق افراد کسر شده و در نهایت به سازمان امور مالیاتی پرداخت می‏شود.

نرخ مالیاتی: نرخ مالیات بر حقوق بر اساس میزان درآمد فرد متفاوت است و معمولاً به صورت تصاعدی اعمال می‌شود، یعنی با افزایش درآمد، درصد مالیات نیز افزایش پیدا می‌کند.

معافیت‌های مالیاتی:

هر سال، دولت حداقل میزان درآمد مشمول مالیات را تعیین می‌کند. افرادی که درآمدشان کمتر از این حداقل باشد، از پرداخت مالیات معاف هستند. در حال حاضر و براساس قانون بودجه سال 1403، سقف معافیت مالیاتی حقوق بگیران 12میلیون تومان در ماه و 144میلیون تومان در سال تعیین شده است. البته در زمان تدوین بودجه دولت سیزدهم این سقف معافیت را 10میلیون تومان تعیین کرده بود اما کمی بعد با دستور مرحوم سید ابراهیم رئیسی، رئیس جمهور وقت سقف معافیت به 12میلیون افزایش یافت.

معافیت‌های ویژه: برخی از کارکنان بر اساس شغل یا شرایط خاص، معافیت‌های بیشتری دریافت می‌کنند. مثلاً کارکنان در مناطق محروم یا افرادی که به صورت پاره‌وقت کار می‌کنند ممکن است معافیت‌های خاصی داشته باشند.

به طور کلی معافیت‌های مالیاتی حقوق به شرح زیر است:

• سنوات، خسارت اخراج، حقوق ایام مرخصی استفاده نشده، حقوق بازنشستگی یا مستمری پرداختی به وراث که به هنگام بازنشستگی یا از کارافتادگی به حقوق بگیر پرداخت می‌شود.
• هزینه‌های سفر و فوق العاده ماموریت
• عیدی و پاداش آخر سال به میزان یک دوازدهم معافیت سالانه
• مزایای غیرنقدی به میزان دو-دوازدهم معافیت سالانه
• هزینه‌های درمان – براساس رای ۵۹۱ دیوان عدالت اداری دو هفتم بابت حق بیمه سهم کارگر ابطال و هفت هفتم اعمال می‌گردد.
• حقوق نیروهای مسلح

به‌طور کلی، قوانین و معافیت‌های مالیات بر حقوق هر ساله توسط دولت تعیین و به‌روزرسانی می‌شوند. به همین دلیل، برای آگاهی دقیق از نرخ‌ها و معافیت‌های سال جاری، مراجعه به بخشنامه‌های جدید سازمان امور مالیاتی ضروری است.

جدول محاسبه مالیات بر حقوق

نحوه محاسبه مالیات بر حقوق

برای تخمین مالیات حقوق در سال ۱۴۰۳، باید سه مرحله اصلی را طی کنید. ابتدا با محاسبه حقوق و مزایا، درآمد ناخالص خود را تعیین کنید. سپس با در نظر گرفتن کسورات قانونی مانند هزینه‌های حمل‌ونقل، بیمه‌های اجتماعی و سایر کسورات، مبلغ این کسورات را از درآمد ناخالص کسر کنید. در نهایت، با توجه به درآمد خالص، می‌توانید درصد مالیات حقوق خود را برای سال جدید برآورد کنید.

نکته مهم در محاسبه مالیات حقوق ۱۴۰۳، توجه به سهم ۷ درصدی بیمه کارگران است که از جمله معافیت‌های مالیاتی محسوب می‌شود. پس از تعیین این مقدار، باید مواردی همچون حق مأموریت و مزایای رفاهی و انگیزشی را نیز از حقوق ناخالص کسر کنید تا مبلغ نهایی حقوق مشمول مالیات را محاسبه کنید.

مالیات تصاعدی چیست؟

نکته مهم دیگری که باید به آن توجه کرد، تصاعدی بودن مالیات بر حقوق است. به این معنی که در محاسبه مالیات بر حقوق تا 12میلیون از پرداخت مالیات معاف هستید. اما هر آچه بیشتر از 12میلیون تومان دریافت کنید تا 16میلیون و 500 تومان مشمول 10درصد مالیات می‌شود. حال اگر بیشتر از 16میلیون و 500هزار تومان حقوق بگیرید، از این مقدار تا سقف 27میلیون تومانی مشمول 15درصد مالیات می‎شود. و این مالیات با 10درصد مالیاتی که از مازاد 12میلیون تومان تا 16میلیون و 500هزار تومان محاسبه شده است جمع شده و پرداخت می‌شود. این موضوع به این دلیل مهم است که برخی فکر می‌کنند اگر 24میلیون تومان حقوق دریافتی آن‌ها باشد،‌15درصد مالیات روی همه این 24میلیون تومان محاسبه خواهد شد.

چگونه مالیات حقوق خود را محاسبه کنیم؟

برای فهم بهتر محاسبه حقوق یک مثال را با هم مرور می‌کنیم.

تصور کنید حقوق مشمول مالیات شما پس از کسر حق بیمه و بخش‌های معاف از مالیات مثل حق ماموریت، 24میلیون تومان باشد. حال شما برای این حقوق باید ماهانه چقدر مالیات بدهید؟

حقوق شما تا 12میلیون تومان از پرداخت مالیات معاف است. بنابراین مالیات تصاعدی را از 12میلیون به بالا محاسبه می‌کنیم. مالیات حقوق از 12میلیون تومان تا 16میلیون و 500هزارتومان 10درصد است. یعنی شما برای 4میلیون و 500هزار تومان این پله باید 10درصد آن که معادل 450هزارتومان است را پرداخت کنید. باقی مانده 16میلیون و 500هزارتومان تا 24میلیون تومان نیز با نرخ مالیات 15درصد محاسبه خواهد شد. یعنی برای 7میلیون و 500هزارتومان، معادل یک میلیون و 125هزارتومان است. بنابراین برای حقوق 24میلیون تومانی شما باید ماهانه یک میلیون و 575هزارتومان مالیات پرداخت کنید.

سقف معافیت مالیاتی دوبرابر می‌شود؟

طی روزهای گذشته وزیر اقتصاد از پیشنهاد دوبرابر شدن سقف معافیت مالیاتی در لایحه بودجه 1404 خبر داد. اگر این موضوع عملی شود، افرادی که تا 24میلیون تومان حقوق مشمول مالیات با روشی که اعلام کردیم دریافت می‌کنند، از پرداخت مالیات بر حقوق معاف هستند. حتی اگر سال آینده حقوق‌ها افزایش 100درصدی را نیز تجربه کنند، باز هم از سقف معافیت مالیاتی مدنظر کمتر خواهد بود و حداقلی بگیران مالیاتی پرداخت نخواهند کرد. البته باید توجه کرد که این موضوع هنوز یک پیشنهاد از سوی دولت است و برای عملی شدن آن به تایید مجلس و شورای نگهبان نیاز دارد. در این صورت می‌توان به قانونی شدن آن امیدوار بود.