قوانین کیف پول الکترونیک

دهه گذشته تغییر چشمگیری در نحوه خرید و فروش کالاها، هم به صورت آنلاین و هم در “دنیای واقعی” مشاهده کرده است. هرچه کیف پول ما ضخیم تر و کلاهبرداران کارت اعتباری هوشمندتر می‌شوند، مردم به سمت گزینه ای زیبا و بالقوه ایمن برای پول نقد و کارت ها می روند : کیف پول های دیجیتال (الکترونیک). در این مقاله، خلاصه‌ای از قوانین نظام پرداخت کشور برای کسب و کارهای که میخواهند در زمینه فین تک فعالیت و به سرویس‌های خود کیف پول را نیز اضافه کنند، گردآوری شده است. در ادامه ضوابط و قوانینی که برای ارائه کیف پول در کشور وجود دارد را همراه رایان پی مطالعه نمایید.

نظر به توسعه فضای کسب و کار و شناسایی نیازهای جدید در حوزه پرداخت، نهادهای جدید که براساس قوانین مؤسسات اعتباری و کیف پول الکترونیک در نظام پرداخت کشور فعالیت می‌کنند، راهبران کیف الکترونیک پول نامیده می‌شوند، و به منظور تسهیل پرداخت‌های بسیار خرد (پرداخت ریز) بصورت آفلاین (برون خط) ظهور کرده‌اند. بر این اساس مؤسسات می‌توانند خدمات “کیف الکترونیک پول” و برخی از خدمات پرداخت را از طریق انعقاد قرارداد با راهبران “کیف الکترونیک پول” و انجام تراکنش‌های آفلاین در شبکه پرداخت کشور را ارائه دهند.

قوانین کیف الکترونیک پول

تعاریف

راهبر: شخص حقوقی که براساس قرارداد منعقده با بانک / موسسه اعتباری و همچنین با موافقت بانک مرکزی با بانک / موسسه اعتباری در حوزه ارائه خدمات صدور و پذیرندگی کیف الکترونیک پول فعالیت می‌نماید. (مانند شرکت آسان پرداخت)

حساب واسط: حسابی نزد بانک / موسسه اعتباری که وجوه ریالی کیف تجاری و کیف شخصی در آن نگهداری و صرفا به منظور پشتیبانی و اجرای تراکنش‌های کیف الکترونیک پول در سرفصلی که توسط بانک مرکزی تعیین می‌شود، ایجاد می‌گردد.

بانک: بانک / موسسه اعتباری غیر بانکی که به موجب قانون و یا مجوز بانک مرکزی تاسیس شده و تحت نظارت آن قرار دارد.

شرکت ارائه دهنده خدمات پرداخت: به شرکت های دارای مجوز ارائه خدمات پرداخت در شبکه الکترونیکی پرداخت کشور از بانک مرکزی اطلاق می‌گردد. (مانند شرکت های PSP)

کیف پول: ابزاری است که توسط موسسه اعتباری صادر می‌شود و امکان پرداخت وجه از دارنده آن به پذیرنده را فراهم می‌سازد. کارت مترو نمونه کیف پول آفلاین و کیف پول اپ نمونه فراگیر آنلاین است.

شرایط راهبر

در قالب شرکت سهامی با حداقل سرمایه ثبتی ۵۰ میلیارد ریال به ثبت رسیده باشد.

• هیچ یک از اعضای هیات مدیره :
  • سوء سابقه نداشته باشند
  • مدیرعامل یا عضو هیات مدیره سایر راهبران نباشند
  • بدهی غیر جاری بانکی، مالیاتی یا چک برگشتی رفع سوء اثر نشده نداشته باشند
• حداکثر مانده موجودی حساب واسط نباید از شش برابر سرمایه ثبتی راهبر بیشتر باشد و در صورت افزایش مانده حساب واسط به بیش از سه برابر سرمایه ثبتی، لازم است بانک از راهبر وثایق نقد شونده کافی اخذ نماید.
• راهبر مجاز به انعقاد قرارداد با حدکثر سه بانک است.
• راهبر می‌تواند نسبت به انعقاد قرارداد با شرکت ارائه دهنده خدمات پرداخت، به منظور بهرمندی از شبکه پذیرش ایشان با رعایت تمامی مقررات پذیرندگی شبکه پرداخت کشور اقدام نماید. در قرارداد منعقده راهبر پذیرنده شرکت ارائه دهنده خدمات پرداخت می‌باشد.
• اشخاصی که در حال حاضر در زمینه کیف پول فعالیت می‌کنند موظفند ظرف مدت شش ماه کلیه فعالیت‌های خود را با مفاد این ضوابط منطبق کنند.

کارمزد

• صدور / صدور مجدد کیف پول مستلزم اخذ حداقل کارمزدی معادل صدور کارت مجازی از دارنده کیف است.
• راهبر در چارچوب توافق با بانک می‌تواند مدل کسب و کاری با پذیرندگان و دارندگان کیف پول را تعیین نموده و برمبنای آن قرارداد خود با ایشان را منعقد نماید. دریافت هرگونه کارمزد برمبنای قرارداد منعقد شده میسر خواهد بود.
• راهبر و بانک موظفند نرخ کارمزدهای دریافتی از دارندگان و پذیرندگان کیف خود را به صورت مشخص به ایشان اطلاع رسانی نمایند.

کیف پول

انواع کیف به ۳ طریق دسته بندی می‌شوند:

۱- Online / Offline : نیاز / عدم نیاز به ارتباط اینترنتی

۲- فراگیر / غیر فراگیر: پذیرش / عدم پذیرش کیف پول توسط “اشخاصی غیر از صادر کننده” / “صرفاً صادر کننده”

۳- تجاری / شخصی

موارد قابل توجه

• در کیف تجاری :
  • قابلیت افزایش موجودی ندارد.
  • دریافت وجه فقط با انجام تراکنش کاهش موجودی به حساب ثبت شده دارنده آن صورت می‌گیرد.
  • انتقال وجه از کیف تجاری به کیف شخصی صرفا جهت تراکنش بازگشت از خرید قابل انجام است.
  • بانک موظف است اطمینان حاصل نماید طی حداکثر ۷۲ ساعت، حداقل یک بار عملیات کاهش موجودی کامل کیف تجاری انجام شود.
• راهبر می‌تواند کارمزدهای ناشی از ارائه خدمات خود را در کیف تجاری مختص این موضوع نگهداری نماید و بانک موظف است مانده موجودی کیف تجاری مذکور را در پایان هر روز کاهش موجودی نماید.
• به مانده موجودی کیف هیچ سودی تعلق نمی‌گیرد.
• بانک و راهبر نمی‌توانند تحت هیچ شرایطی تا قبل از دریافت وجه در حساب واسط، مانده کیف را افزایش دهند.
• بانک موظف است اطمینان حاصل نماید که مانده موجودی حساب واسط قابلیت نگاشت به مانده کیف‌ها را داشته و مجموع مبالغ موجود در کیف‌ها و مانده حساب واسط همواره یکسان است. نگاشت مزبور باید در هر لحظه صحیح و واقعی باشد.
• بانک موظف است اطمینان حاصل نماید که فرایند رفع مغایرت تراکنش‌های کیف به نحو مطلوب و حداکثر تا ۷۲ ساعت از بروز آن انجام پذیرد.
• بانک موظف است اطمینان حاصل نماید که پیش از صدور کیف پول مطابق شرایط این ضوابط، اطلاعات دارنده شامل شماره ملی، شناسه کیف، شماره تلفن همراه، سطح شناسایی، حداکثر موجودی مجاز و شماره حساب (درصورت کاربرد) در سامانه جامع پایش کیف ثبت گردیده و پس از اخذ تاییدیه نسبت به صدور آن اقدام شده است.
• * انجام سالیانه شناسایی دارنده کیف شخصی و دارنده کیف تجاری و احراز صلاحیت و هویت وی برای برقراری خدمت در قالب صدور مجدد کیف پول ضروری است.
• حداکثر تعداد کیف شخصی برای هر شخص حقیقی در سطح یک و دو، مجموعاً سه عدد و در سطح سه یک عدد تعیین می‌گردد.
• افزایش سقف مانده موجودی کیف پول و کارمزدهای تعیین شده در این ضوابط به صورت سالیانه با شاخص‌های تورم اعلامی بانک مرکزی امکان‌پذیر است.
• بانک موظف است فهرست راهبران مجاز را در تارگاه خود منتشر نماید.

انواع سطوح شناسایی متقاضی دریافت کیف شخصی :

سطح ۱:

• شناسایی: اطلاعات هویتی + شماره تلفن
• حداکثر موجودی: برابر با شاخص ریز پرداخت
• حداکثر مبلغ هر تراکنش = شاخص ریز پرداخت
• کل گردش فصلی: ۵ برابر شاخص ریز پرداخت

سطح ۲:

• شناسایی: اطلاعات هویتی + شماره تلفن + شماره کارت / حساب
• حداکثر موجودی: ۲.۵ برابر شاخص ریز پرداخت
• حداکثر مبلغ هر تراکنش = شاخص ریز پرداخت

سطح ۳:

• سطح ۲ + یک سال فعالیت سالم
• حداکثر موجودی: ۱۵ برابر شاخص ریز پرداخت
• حداکثر مبلغ هر تراکنش = شاخص ریز پرداخت

انواع تراکنش

• افزایش موجودی (کیف شخصی)
• کاهش موجودی (کیف شخصی و کیف تجاری)
• کاهش موجودی با وجه نقد (کیف شخصی) // حداقل ۶ ماه پس از ابلاغ این ضوابط با اعلام بانک مرکزی امکان پذیر می‌باشد.
• بیرون شبکه راهبر
• درون شبکه راهبر
• خرید (انتقال وجه از کیف شخصی به کیف تجاری)
• کیف به کیف (کیف شخصی)
• برگشت از خرید (انتقال وجه از کیف تجاری به کیف شخصی)

به منظور انجام تراکنش خرید / کیف به کیف بیرون شبکه راهبر، راهبر دارنده کیف شخصی پس از اخذ شناسه کیف مقصد از طریق درگاه بانک خود و با استفاده از سوییچ متمرکز کیف الکترونیک پول، با ایجاد یک تراکنش از مبدا دارنده کیف شخصی و پس از کسر مبلغ از مانده کیف و به مقصد کیف تجاری / کیف شخصی دریافت کننده وجه، نسبت به انتقال مبلغ اقدام می‌نماید.

به منظور انجام تراکنش برگشت از خرید بیرون شبکه راهبر توسط دارنده کیف تجاری به مقصد کیف شخصی، راهبر دارنده کیف تجاری پس از اخذ شناسه کیف مقصد از طریق درگاه بانک خود و با استفاده از سوییچ متمرکز کیف الکترونیک پول با ایجاد یک تراکنش از مبدا کیف تجاری و پس از کسر مبلغ از مانده کیف و به مقصد کیف شخصی دریافت کننده وجه، نسبت به انتقال مبلغ اقدام می‌نماید.