برای راهاندازی یک کسب و کار تازه، نیازی نیست لزوماً سرمایهی زیادی در چنته داشته باشید. بلکه مهمترین و برجستهترین نکته در ابتدای کار داشتن یک طرح دقیق برای کسب و کارتان است. آیا این امکان وجود دارد که خانهای بدون نقشهای از پیش تعیین شده ساخته شود و از قضا خانهی خوبی از آب در بیاید؟ شما حتی بدون داشتن نقشهی راه، نمیتوانید سفر خوب و خوشی را تجربه کنید. در مسیر ایجاد کسب و کارهای تازه نیز، داشتن طرح تجاری در حکم همان نقشهی راه عمل خواهد کرد. به یاد داشته باشید که بدون داشتن طرحی دقیق و روشن، احتمال موفقیت شما بسیار اندک خواهد بود. در این مقاله تلاش میکنیم انواع طرحهای تجاری را برای کاربران شرح و توضیح بدهیم.
آنچه در این مقاله میخوانید
طرح اولیه، کلید موفقیت کسب و کارهای تازه
همانطور که اشاره کردیم، داشتن نقشه و طرحی از پیش بررسی و تعیین شده، یک ابزار اضطراری برای رسیدن به موفقیت در ایجاد کسب و کارهای نوین است. اما چه چیزهایی باید در طرح تجاری شما دیده و پیشبینی شده باشد؟
در حقیقت طرح تجاری شما باید شامل آزمایشی عملی باشد که شرایط و امکانات را برای رسیدن به اهداف شما از پیش بسنجد. از طرف دیگر در این طرح، شما باید تلاش کنید تا حد ممکن منابع مالی و سرمایهگذاران احتمالی را به حداقل برسانید تا از این طریق احتمال موفقیت پروژهی راهاندازی را بالا ببرید. در نهایت نیز در طرح تجاری موفق و کامل باید راهکارهایی برای رشد و توسعهی کسب و کار مورد نظر پیشبینی شده باشد.
اما با تمام این اوصاف طرح تجاری هر کسب و کاری در نهایت همواره و در طول فعالیتهای تجاری شما، میتواند تغییراتی داشته باشد؛ به عبارت دیگر طرح کسب و کار شما یک سند پویا و زنده از فعالیتهایی است که شما در ادامه انجام خواهید داد و این پویایی به معنای آمادگی برای پذیرفتن تغییرات احتمالی خواهد بود. در نتیجه چه بسا پیش از آغاز فعالیت رسمی، چند طرح تجاری متنوع در دست داشته باشید که در بسیاری موارد با هم اختلافاتی خواهند داشت. در نوشتن طرح ابتدایی یک کسب و کار تازه، این نکته دارای اهمیتی حیاتی است که اهداف تجاری شما اولا قابل درک و ثانیا قابل پیگیری باشند. به عبارت بهتر باید با نگاه واقعبینانه اهداف را تعیین کنید تا از ابتدا روشن باشد که آیا به راستی امکان رسیدن به آن اهداف وجود دارد یا خیر.
چگونه برای کسب و کار خود یک طرح استاندارد بنویسیم؟
پیش از اینکه شروع به نوشتن طرح کسب و کارتان نمایید، بهتر است در گام نخست دربارهی کسب و کار هدف خودتان به شناخت کافی دست بیابید.
داشتن شناخت کافی از نیازها و الزامات کسب و کار مورد نظرتان سبب خواهد شد طرح تجاری دقیقتری را تهیه کنید. اما در اینجا باید ابتدا انواع طرحهای تجاری استاندارد در کسب و کارهای مختلف را معرفی نماییم.
انواع طرحهای تجاری استاندارد شامل طرحهای تجاری سنتی و طرحهای تجاری استارتآپها میباشند.
به طور کلی این دو نوع طرح تفاوت عمدهای با هم دارند که از این قرار است:
طرحهای سنتی که اصولا در میان کاربران نیز رایجتر هستند بیشتر به جزییات مختلف کسب و کارها میپردازند و کاربر باید تلاش کند تا حد امکان جزییات بیشتری را از تمام وجوه کسب و کار مورد نظرش در آن ثبت نماید. در مقابل، طرحهای استارتآپها هستند که تمرکزشان بر خلاصهای از نکات مهم کلیدی در پیشبرد برنامههای کسب و کار مورد نظر است. هر دو نوع طرحهای تجاری ذکر شده، اصولا دارای مزایای زیادی میباشند و به کاربران در کیفیت اجرای برنامهها کمک خواهد کرد. ما در این مقاله قصد داریم جزئیات بیشتری از یک طرح تجاری سنتی یا کلاسیک را بیان کنیم. برای مطالعه طرح تجاری برای استارت آپ می توانید به مقاله آن مراجعه نمایید.
مفاد یک طرح تجاری استاندارد چیست؟
به طور کلی و با توجه به توصیههای متخصصین یک طرح تجاری موفق، باید شامل موارد زیر باشد:
- خلاصهای از موارد اجرایی
- توضیحاتی دربارهی شرکتی که تاسیس خواهد شد
- تحلیل بازار هدف کسب و کار مورد نظر
- ایجاد سازمان و تعیین برنامههای مدیریتی
- تبیین خدمات شرکت و تصویری از خط تولید محصولات
- تعیین اهداف و روشهای بازاریایی و فروش
- درخواست تامین مالی از طریق منابع ممکن
شاید در نگاه اول تعداد و جزییات این سرفصلها شما را بترساند، اما اینطور نیست و نباید نگران باشید. برای برنامهریزی موفق و داشتن یک طرح تجاری استاندارد، این اطلاعات الزامی است. اگر خود را در مسیر صحیح ایجاد چنین طرحی قرار بدهید، به طور حتم از میزان اشتباهات و خطرات احتمالی در مورد کسب و کار آیندهتان کاسته خواهد شد. در ادامه تلاش میکنیم هر یک از سرفصلهای یاد شده را به شکل تشریحی بیان کنیم.
خلاصهی اجرایی
این بخش که اولین عنوان در طرح تجاری شما است، در واقع ماهیت تجارت شما را بیان میکند. به عبارت دیگر در خلاصهی اجرایی باید بیان کنید که شرکت شما قرار است دقیقا چه کاری انجام دهد؛ چه محصول و یا خدماتی را ارائه خواهید داد. اگر بخش خلاصهی اجرایی را در طرح ابتدایی شرکتتان به درستی، شفاف و استاندارد نوشته باشید، در ادامهی مسیر و برای جذب سرمایهگذار بسیار به کمک شما خواهد آمد. بنابراین از توضیحات بیمورد بپرهیزید و تلاش کنید ماهیت کسب و کار خودتان را به موجزترین شکل ممکن تشریح کنید.
توضیحات شرکت
در این بخش باید تلاش کنید، کسب و کار خود را به شکل عمیقتری معرفی نمایید. بنابراین باید به ویژگیهای منحصربفرد شرکت خود بپردازید. بهتر است تمرکز کنید بر این نکات که اصولا کسب و کار شما چه مشکلاتی را حل میکند و در رقابت با کسب و کارهای مشابه چه مزایای خاصی دارد. از طرف دیگر کادر شرکت را نیز باید در این بخش معرفی کنید. توجه کنید که کادر مجرب و متخصص نیز میتواند هم برای مشتریان و هم برای سرمایهگذاران عامل جذب به شمار بیاید. بنابراین بهتر است اعضای تیم حرفهای خود و مکان شرکت را در این بخش ثبت نمایید.
تحلیل بازار
پر واضح است که تجزیه و تحلیل بازار برای تمام کسب و کارها امری ضروری به شمار میرود. به ویژه اگر کسب و کاری که به دنبال راهاندازی آن هستید، دارای ایده نویی نباشد، با یک بازار رقابتی احتمالا شلوغ مواجه خواهید بود. با این اوصاف بخش تحلیل بازار در طرح تجاری، نیاز به تحقیقات دارد و شما باید در پیرامون کسب و کار مد نظرتان، روندهای بازار را بررسی نمایید و به پرسشهایی که در زیر نمونههایی از آن را بیان خواهیم کرد پاسخ بدهید:
- رقبای موفق ما چگونه عمل کردهاند؟
- رقبای ما چرا در این حوزه فعالیت میکنند؟
- آیا ما میتوانیم بهتر از رقبایمان در بازار عمل کنیم؟
- و اگر میتوانیم چگونه؟
سازمان و مدیریت
در این بخش باید به طور جزئیتر اعضای تیم حرفهای خود را معرفی نمایید. در واقع سازمان شرکت خود را تصویر کنید و نحوهی ساختارهای شرکت را شرح دهید. بد نیست که از وضعیت حقوق افراد تیمتان اطلاعاتی به دست دهید و در اینباره که شرکت شما یک شرکت شراکتی است یا دارای مالکیت خصوصی، شفافسازی کنید. توصیه میکنیم حتی نموداری از سازماندهی افراد تیمتان در ساختار شرکت طراحی کرده و در این بخش بگنجانید. در انتها میتواند رزومه افراد شرکت را نیز در بستر این بخش از طرح تجاری خود تشریح نمایید.
خدمات یا خط تولید محصولات
در این بخش باید به شکلی مستقیم به این پرسش پاسخ دهید که شما اصولا چه چیزی میفروشید و یا چه خدمتی را ارائه میدهید! باید تمام جزئیات را در این موارد ذکر کنید. مزایای منحصربفرد محصولات و خدمات شما چیست؟ این پرسش باید به طور کامل در این بخش پاسخ داده شود.
بازاریابی و فروش
همانطور که احتمالا حدس میزنید در این بخش باید برنامههای کوتاه و بلندمدت خود را در زمینههای بازاریابی و فروش بیان کنید. در واقع باید یک سیر تکاملی برای شرکت خود تصویر کنید و در این بخش به این پرسشها پاسخ بدهید:
- چه راهکاری برای جذب مشتریان دارید؟
- چه راهکاری برای حفظ مشتریان دارید؟
- فرآیند فروش شما شامل چه مراحلی است؟
- آیا به قیف بازار خود فکر کردهاید؟
درخواست تامین مالی
در این بخش نیز باید اهداف و برنامههای خود برای جذب سرمایهگذار را شرح بدهید. میزان سرمایهی مورد نیاز شما برای آغاز فعالیت شرکت چهقدر است؟ در سالهای بعد پیشبینی میکنید به چه میزان سرمایه احتیاج خواهید داشت؟ یک برنامهی بودجه مدون و دقیق بنویسید. بودجهای که از سرمایهگذار دریافت خواهید کرد را در چه اموری مصرف خواهید کرد و به چه میزانی؟ مثلا چه بخشی از سرمایهی دریافتی به حقوق کارکنان اختصاص دارد و چه بخشی از آن به خرید موارد اولیه و بازاریایی تعلق خواهد داشت؟ با چه روشهایی قصد دارید جذب سرمایهگذار کنید؟ برای بازپرداخت سرمایههای جذب شده چه استراتژی و برنامهای دارید؟