درگاه پرداخت و نقش آن در پرداخت آنلاین

گسترش تجارت الکترونیک سرعت بسیاری به خود گرفته است، سامانه و ایده‌های خلاقانه در حوزه تجارت الکترونیک به مرحله اجرا رسیده‌اند تا فرایند کارها در زندگی راحتر و سریع‌تر انجام گردد.
امروزه مردم به طور فزاینده‌ای خرید اینترنتی را ترجیح می‌دهند. از طرفی تجربه پرداخت آنلاین می‌تواند لذت خرید را دو چندان کند. در کنار این رشد که در زمینه تجارت الکترونیک صورت گرفته، جرایم سایبری مربوط به پرداخت آنلاین نیز درحال افزایش است.

از اساسی‌ترین نیازهای کسب‌وکارهای اینترنتی طی شدن صحیح فرایندهای مالی و پرداخت است که شرکت‌های فین‌تک (FinTech) گام‌های موثر در این زمینه برداشته‌اند.
شرکت‌های فین‌تک با ایجاد یک تجربه پرداخت آنلاین ساده و کارآمد، بستری امن برای مشتریان فراهم کرده‌اند تا در مسیر کاهش جرایم و تجربه لذت بخش خرید آنلاین قدم بردارند.
درگاه‌های پرداخت نقش اساسی در دستیابی به این هدف پیچیده و مهم دارند. مدیران کسب و کارها باید بدانند که درگاه پرداخت و نقش محوری آن در تجارت الکترونیک چیست و چگونه در یک سیستم مالی پرداخت عمل می‌کند؟

درگاه پرداخت یک بستر فناوری است که به عنوان یک پل در تراکنش‌های مالی آنلاین، عمل می‌کند. درگاه پرداخت کسب‌وکارهای آنلاین را به شیوه ایمن و کارآمد قادر می‌سازد تا روش‌های پرداخت مانند کارت‌های عضوشتاب، کارت‌های هدیه، کارت اعتباری و .. را بپذیرند، سپس پردازش و مدیریت کنند. درگاه پرداخت ارتباط بین مشتری، کسب‌وکار آنلاین و موسسات مالی مربوطه را در یک پلتفرم فراهم می‌کند.

یک درگاه پرداخت چندین عملکرد مهم را برای اطمینان از امنیت، کارآمد و دقیق بودن پرداخت‌ها انجام می‌دهد :

• رمزگذاری
  هنگامی که مشتری اطلاعات بانکی خود را در حین پرداخت آنلاین ارسال می‌کند، درگاه پرداخت داده‌ها را رمزگذاری می‌کند. این کار مانع دسترسی افراد غیرمجاز به اطلاعات بانکی شده از سرقت غیرمجاز اطلاعات محرمانه در زمان انتقال داده‌ها جلوگیری خواهد کرد.
• اتصال کسب‌وکار به سیستم بانکی
  درگاه پرداخت، پرداخت سفارشات مشتری را به شاپرک متصل می‌کند.
• مجوز و صحت سنجی
  داده‌های تراکنش رمزگذاری‌شده را به شاپرک ارسال می‌کند، سپس اطلاعات به بانک صادرکننده مشتری ارسال می‌گردد. بانک صادرکننده یا سیستم پرداخت، قبل از تأیید یا رد تراکنش، جزئیات تراکنش از جمله موجودی حساب مشتری و صحت روش پرداخت را تأیید می‌کند. آنگاه درگاه پاسخ را دریافت کرده و آن را به کسب و کار ارسال می‌نماید.
• جمع‌آوری داده‌ها و گزارش‌دهی
  شرکت ارائه دهنده درگاه با در اختیار قرار دادن یک پنل مدیریتی به کسب‌وکارها آنها را در تحلیل و مدیریت تراکنش‌هایشان کمک کند. همچنین داده‌های مانند تاریخچه تراکنش، مدیریت درگاه‌ها، لیست تسویه‌ها، نمودار فروش و گزارش‌های مفید را در اختیار پذیرنده قرار می‌دهد. با استفاده از این داده‌ها کسب‌وکارها فرآیند فروش خود را بررسی خواهند کرد تا بتوانند دید بهتری نسبت به فرآیند فروش خود داشته باشند.
• تشخیص و پیشگیری از تقلب
  برای به حداقل رساندن خطر تراکنش‌های جعلی، از اقدامات امنیتی پیشرفته مانند الگوریتم‌های تشخیص تقلب، سیستم‌های تأیید آدرس (AVS) و بررسی ارزش تأیید کارت (CVV) استفاده می‌شود. این اقدامات به شناسایی و مسدود کردن تراکنش‌های بالقوه تقلبی قبل از پردازش آنها کمک می‌کند. همچنین نظارت بر کسب‌وکارها توسط شاپرک و پرداخت‌یارها نیز بصورت مداوم انجام می‌شود تا از روش‌های کلاهبرداری بعد از پرداخت نیز جلوگیری شود.

تفاوت بین درگاه پرداخت و کارتخوان (پوز)

درگاه‌ پرداخت و کارتخوان، هر دو فرآیند پرداخت را تسهیل می‌کنند، اما محیط‌ و روش‌ انجام تراکنش در آنها متفاوت است. تفاوت‌های اصلی بین این دو روش عبارتند از:

محیط معاملات

• درگاه پرداخت: اساساً برای پرداخت آنلاین طراحی شده است که عمدتاً برای وب‌سایت‌های تجارت الکترونیک، برنامه‌های کاربردی تلفن همراه و سایر پلتفرم‌های دیجیتالی مورد استفاده قرار می‌گیرد.
• کارتخوان: به عنوان دستگاه POS (پایانه نقطه فروش) نیز شناخته می‌شود. کارتخوان یا پایانه پرداخت یک دستگاه فیزیکی است که در فروشگاه های زنجیره‌ای، رستوران ها و سایر محیط‌های خرده فروشی حضوری استفاده می‌شود. این دستگاه امکان استفاده از کارت‌ اعتباری، کارت نقدی یا روش‌های پرداخت بدون تماس مانند تلفن‌های هوشمند با فناوری NFC را به مشتریان می‌دهد تا بصورت دلخواه  پرداخت خود را انجام دهند.

درگاه پرداخت معمولاً برای تراکنش‌های آنلاین استفاده شده و بسته به ارائه‌دهنده و پیشنهادات آن، می‌تواند با سیستم‌های تراکنش حضوری نیز ادغام شود. در چنین مواردی، با درگاه پرداخت آنلاین می‌توان تراکنش‌های الکترونیکی را در فروشگاه‌های فیزیکی تسهیل نمود. یکی از روش‌های رایج استفاده از بارکد و لینک پرداخت است که فروشگاه فیزیکی را به سیستم پرداخت آنلاین متصل می‌کند.

فرایند پرداخت

• درگاه پرداخت: به عنوان یک واسط بین مشتری، کسب‌وکار و بانک در طول یک تراکنش آنلاین کرده و علاوه بر رمزگذاری داده‌های حساس، مجوز تراکنش و تسویه وجه را تسهیل می‌نماید.
• کارتخوان: یک پایانه پرداخت عمدتاً همان کار درگاه پرداخت را انجام می‌دهد، با این تفاوت که به جای تراکنش‌های آنلاین، از تراکنش‌های حضوری پشتیبانی می‌کند. کارتخوان، کارت بانکی مشتری را می خواند، آنگاه با بانک مربوطه برای مجوز تراکنش ارتباط برقرار و رسید را چاپ می‌کند. کارتخوان می‌تواند از طریق خط تلفن، اتصال اینترنت یا شبکه تلفن همراه به بانک مربوط به کسب و کار یا سیستم پرداخت متصل گردد.

اقدامات امنیتی

• درگاه پرداخت: برای اطمینان از امنیت تراکنش‌های آنلاین، از پروتکل های رمزگذاری مانند پروتکل امن (SSL)، امنیت انتقال داده (TLS)، الگوریتم تشخیص تقلب، AVS و CVV استفاده می‌کند.
• کارتخوان بانکی: مانند درگاه‌ پرداخت از اقدامات امنیتی مانند رمزگذاری داده‌های کارت و انطباق با الزامات امنیتی (استاندارد PCI DSS) استفاده می‌کند.

پیاده سازی

• درگاه پرداخت: به طور معمول از API و دانش فنی برای پیاده سازی آن در وب سایت فروشگاهی یا استفاده از افزونه درگاه پرداخت قابل انجام است.
• کارتخوان: نصب کارتخوان فرآیند ساده‌تری دارد. بی‌نیاز از دستگاه نصب بوده و به راحتی تلفن و اینترنت متصل می‌شود.

فرآیند عملیات پرداخت از طریق درگاه پرداخت

در فرایند پرداخت آنلاین، چندین سیستم و سامانه باهم فعالیت می‌کنند تا بتوان راه‌کاری ساده، سریع و امن را فراهم آورند. در فرآیند پرداخت آنلاین، مشتری، کسب‌وکار (فروشگاه اینترنتی)، درگاه پرداخت، شاپرک، PSP، بانک، پرداخت یار باهم در ارتباط هستند و این ارتباطات در کسری از زمان صورت می‌گیرد.

1. مشتری: فردی که قصد خرید آنلاین را دارد.
2. فروشگاه اینترنتی: کسب‌وکاری که خدمات با فروش آنلاین را در اختیار مشتری قرار می‌دهد.
3. درگاه پرداخت: روش پرداخت آنلاین که مشتری با کارت بانکی خود کالا یل خدمات مد نظر خود را خرید می‌نماید.
4. شاپرک: سامانه کنترل و نظارت بر تراکنش‌های اینترنتی و پایانه‌های فروش
5. psp: سامانه ارائه ترمینال و پردازش تراکنش‌ها
6. بانک: ارائه دهنده کارت بانکی برای خرید حضوری و آنلاین
7. پرداخت یار: تسهیل کننده فرایند پرداخت آنلاین برای کسب‌وکارها

زمانی که مشتری از طریق درگاه پرداخت، اطلاعات کارت بانکی خود را وارد می‌نماید، سامانه شاپرک بعد از بررسی امنیت، اطلاعات دریافتی را به شرکت psp ارسال می‌کند. بعد از تایید حساب بانکی توسط بانک، مبلغ از حساب کسر شده، تاییدیه برای شاپرک ارسال شده و در فروشگاه اینترنتی خرید موفق انجام می‌گیرد. سپس یک روز بعد، لیست تسویه فروشگاه اینترنتی(پذیرنده) به شاپرک ارسال شده و شاپرک مبلغ مورد نظر را با فروشگاه اینترنتی تسویه می‌نماید.