در این مقاله فرض ما بر این است که شما صاحب یک کسب و کار آنلاین هستید و تصمیم دارید یکی از شبکههای اجتماعی را برای فعالیت تجاری در راستای کسب و کارتان انتخاب کنید. اما کدام شبکه‌ی اجتماعی مناسب‌ترین گزینه برای نوع فعالیت شما خواهد بود؟ چه ویژگی‌هایی در این انتخاب اثر گذار است و باید به آن‌ها توجه شود. این مقاله راهنمای جامعی است برای شما که در آستانه‌ی این انتخاب قرار دارید.
آنچه در این مقاله می‌خوانید
توصیه‌های غیر کارشناسی را جدی نگیرید
ایران به لحاظ استفاده از شبکههای اجتماعی، شرایط منحصربفرد خودش را دارد. مثلا اینستاگرام در ایران، محبوب‌ترین شبکه‌ی اجتماعی به‌شمار می‌رود و بعد از آن نیز تلگرام از رونق بیش‌تری برخوردار است؛ تا آن‌جا که حتی فیلتر شدن هم نتوانست مخاطب ایرانی را به طور کامل از تلگرام جدا کند. با این وصف اگر بخواهید بدون در نظر گرفتن دیدگاه‌های کارشناسی شده، تنها بر مبنای نظرات عمومی، پلتفرم مورد نظر را برای فعالیت تجاری خودتان انتخاب کنید، تضمینی برای موفقیت شما وجود نخواهد داشت. در واقع اگر دو پلتفرم یاد شده در ایران رونق بیش‌تری دارند، لزوما به این معنا نیست که تمام کسب و کارهای آنلاین ایرانی، باید در تلگرام و اینستاگرام فعال باشند. بل‌که به‌طور قطع باید به صورت موردی، هر کسب و کاری را از وجوه مختلف بررسی نمود و در نهایت بهترین گزینه را برای آغاز فعالیت انتخاب کرد.
در ضمن این نکته را هم فراموش نکنید که شبکههای اجتماعی در بهترین حالت، مکملی برای فعالیت تجاری شما در عرصه‌ی تجارت الکترونیک خواهند بود و یا گاهی در حکم دروازه‌ی ورود شما به دنیای تجارت‌های دیجیتال. بنابراین نباید تمام استراتژی و هدف‌گذاری‌های خودتان را محدود به فعالیت در شبکههای مجازی و اجتماعی نمایید. در ادامه ۵ نکته‌ی اساسی را یادآور خواهیم شد که توجه به آن‌ها سبب می‌شود در انتخاب بهترین و مناسب‌ترین شبکه‌ی اجتماعی به منظور فعالیت تجاری، تصمیم موفق‌تری بگیرید.
۵ نکته‌ی اساسی در انتخاب بهترین و مناسب‌ترین شبکه‌ی اجتماعی
۱. به دنبال کدام جامعه هدف می‌گردید؟
شناخت مخاطب، اولین گام موثر در انتخاب شبکه‌ی اجتماعی برای هر کسب و کاری است. محصول یا خدماتی که ارائه می‌کنید، به‌طور عمومی قرار است به دست چه کسانی برسد؟ پاسخ دقیق به پرسش، تکلیف شما را مشخص خواهد کرد. بیابید یکی، دو گزینه را در این زمینه بررسی کنیم؛ مثلا فرض کنید محصول یا خدماتی که شرکت شما ارائه می‌دهد، بیش‌تر مورد علاقه و استفاده‌ی بانوان جامعه است. خب در این صورت بدون شک پینترست بهترین گزینه برای فعالیت شما خواهد بود. زیرا این پلتفرم بر اساس آمارها در میان بانوان، از محبوبیت فوق‌العاده‌ای برخوردار است و عموما خانم‌ها دقایقی طولانی از زمان روزشان را در شبکه‌ی پینترست سپری می‌کنند.
برای یک نمونه‌ی دیگر؛ تصور کنید محصول یا خدمات مورد نظر شما، قرار است به دست جوان‌ترهای جامعه برسد. در این‌صورت بلادرنگ باید اینستاگرام را برای فعالیت تجاری خودتان انتخاب کنید. درصد بسیار بالایی از مخاطبان حاضر در اینستاگرام جوان‌ترها هستند و اصولا این پلتفرم، مورد توجه و استفاده‌ی جوان‌های هر جامعه به ویژه ایران است. با این وصف اگر برای مثال شما فروشنده‌ی وسایل ورزشی هستید، اینستاگرام بهترین گزینه برای کسب و کارتان خواهد بود.
۲. کار تمام‌وقت یا پاره‌وقت؟
یکی دیگر از ملا‌ک‌هایی که پیش از انتخاب پلتفرم مناسب فعالیت‌تان باید توجه ویژه‌ای به آن داشته باشید، این است که شما تا چه میزانی قرار است، برای فعالیت در شبکه‌ی اجتماعی زمان صرف کنید! بیایید واقع‌بین باشیم؛ اگر کسب و کار کوچک و یا حتی متوسطی دارید، به قاعده مانند برندهای بزرگ، از تیم تبلیغات و مارکتینگ برخوردار نیستید. پس به احتمال زیاد تمام فعالیت‌ها در اغلب حوزه‌ها در این بازار شبکههای اجتماعی، روی دوش خودتان است. خب با این وصف، برای این‌که به راندمان مورد نظرتان برسید، چه‌قدر باید زمان صرف کنید؟ آیا قرار است یک فعالیت تمام‌وقت داشته باشید یا به‌صورت پاره‌وقت فعالیت کنید؟ پاسخ به این پرسش نیز در انتخاب پلتفرم مناسب راهگشا خواهد بود. مثلا ادمین یک صفحه‌ی اینستاگرام با تمام مشغله‌هایی که دارد از جمله تولید محتوا و بارگذاری پست‌ها و تعامل با مشتریان _ مثل پاسخ دادن به کامنت‌ها و دایرکت‌ها _ باز هم دست‌آخر در قیاس با ادمین یک صفحه‌ی یوتیوب یا آپارت که قرار است به صورت جدی یک فعالیت تجاری را مدیریت کند، وقت کم‌تری صرف خواهد نمود.
۳. مورد مهم تطابق محتوا
هر کدام از پلتفرم‌ها و شبکههای اجتماعی بعد از مدتی تشخص خاص خود را پیدا می‌کنند. این تشخص ویژه، رابطه‌ای دو سویه میان پلتفرم و مخاطبان است. یعنی پتانسیل‌ها، فضا و امکانات پلتفرم در کنار نوع استفاده‌ای که میان مخاطبان مرسوم می‌شود در روندی تکاملی، شخصیت ویژه‌ای را برای آن پلتفرم ایجاد می‌کند.
مثلا بگذارید توییتر را در نظر بگیریم، توییتر اکنون بعد از سال‌ها استفاده، به مهم‌ترین شبکه‌ی اجتماعی، بیان معضلات سیاسی بدل شده است. البته فعالیت تجاری، سرگرمی، اخبار و … نیز در آن دیده می‌شود، اما چیزی که مسلم شده، این است که سازکار متن‌های توییتر کوتاه می‌باشد. کاربران توییتر، عادت کرده‌اند در این فضا با متن‌های مختصر و مفید روبه‌رو بشوند. بنابراین توجه به چنین نکته‌ای برای کسب و کار شما بسیار حائز اهمیت است، زیرا سبب می‌شود شما نیز یا زبان و قواعد پلتفرم مورد نظر را بر محتواهای تجاری‌تان حاکم کنید و یا آن پلتفرمی را انتخاب کنید که با محتواهای شما همخوانی بیش‌تری دارد. برای مثال واضح است که اگر تولید محتوا مورد نظر شما بیش‌تر بر مبنای تصاویر و ویدئو تولید می‌شود، اینستاگرام، یوتیوب و امثال این‌ها گزینه‌ی بهتری برای فعالیت‌تان خواهند بود.
از طرف دیگر خودِ ویژگی‌های زبانی نیز در تولید محتواها و تطابق آن با قواعد و سازکارهای پلتفرم‌ها از اهمیت بالایی برخوردار است. اگر زبان معرفی محصولات و خدمات شرکت یا برند شما، زبانی علمی و تخصصی است، توییتر و اینستاگرام که فضاهایی عام‌تر دارند، مناسبت زیادی با آن نخواهند داشت. در چنین مواردی باید پلتفرمی مانند لینکدین را برای فعالیت انتخاب نمایید. به‌طور کلی تطابق زبان و ساختار محتواها با سازمان و قواعد پلتفرم‌های مختلف، از عوامل مهم موفقیت کسب و کارها در شبکههای اجتماعی محسوب می‌شود.
۴. خودتان را در اولویت بگذارید
آمارها نشان می‌دهد، فقط ۱۳ درصد از مردم جهان مشغول فعالیت در حوزه‌ای هستید که به آن علاقه دارند. اما در عین‌حال، تمام پیشرفت‌ها و تحولات، و اغلب موفقیت‌های بزرگ را نیز همان ۱۳ درصد رقم می‌زنند. اکنون بیایید از این گزاره‌ی آماری یک نتیجه‌گیری کنیم؛ برای آن‌که بتوانید به شکلی مستمر و با کیفیتی ثابت، برای شبکههای اجتماعی محتوا تولید کنید، باید آن محتوا در حوزه‌ی علاقمندی شما باشد. به یاد داشته باشید که محتوای مستمر و با کیفیت راز موفقیت در این فضاست. بنابراین آن پلتفرمی را انتخاب کنید که فرمت محتواهایش را اول به عنوان مخاطب می‌پسندید.
مثلا اگر به دیدن و پی‌گیری محتواهای تصویری علاقه دارید، بهتر است خودتان هم در اینستاگرام یا یوتیوب، بساط کسب و کارتان را پهن کنید و مشغول تولید همین نوع محتوا بشوید. زیرا این علاقمندی انگیزه‌ی تولید مستمر و با کیفیت را همواره در شما ثابت نگه خواهد داشت.
۵. در مرداب نمانید!
درست است که راهکارهایی اصولی و تجربه شده برای انتخاب پلتفرم مناسب فعالیت‌های انواع کسب و کارها وجود دارد و ما نیز به برخی از آن‌ها اشاره کردیم. اما این‌ها قانون‌های مطلقی نیستند و می توانند در بسیاری مواقع نسبی باشند. بنابراین اگر در یک پلتفرم با وجود تمام فعالیت‌های اصولی که انجام داده‌اید، پس از مدتی احساس کردید که آن راندمان مورد نظر را دریافت نمی‌کنید، اولاً به هیچ‌وجه ناامید نشوید، ثانیاً بلادرنگ مسیر تازه‌ای باز کنید و کسب و کار خودتان را به یکی از پلتفرم‌های دیگر شبکههای اجتماعی منتقل کنید.
این یک‌جور مهاجرت است، و مهاجرت در بسیاری مواقع راهگشاست. مثلا ممکن است شما برآوردهای اشتباهی داشته باشید و کسب و کارتان را در یک کانال تلگرامی آغاز نمایید، اگر پس از مدتی بازدهی کافی نداشتید، در مرداب تلگرام نمانید و به سرعت آزمون و خطای جدیدی را آغاز کنید. شاید اینستاگرام یا لینکدین برای شما مناسب‌تر باشد. در هر حال هیچ بن‌بستی در مسیر فعالیت‌های مجازی در بستر شبکههای اجتماعی وجود ندارد.
