یادتان هست یا شنیدهاید که وقتی از پرداخت اینترنتی و در کل سیستمهای پرداخت الکترونیکی خبری نبود، جابهجایی پول بین حسابهای بانکی یا مثلاً پرداخت قبوض به چه شکل انجام میشد؟
آن موقع برای کوچکترین خریدی باید پول به دست تا فروشگاه میرفتیم از آن طرف هم در انتقال کمترین مبلغ از یک حساب بانکی به حساب دیگر باید کلی زمان در بانک میگذاشتیم، سرما و گرمایش هم که بماند. اوضاع تا چند سال پیش داشت همانطور پیش میرفت تا اینکه بالاخره اینترنت وارد میدان شد و به دنبال تغییرات جدید پرداخت اینترنتی را مثل یک قهرمان به خط مقدم فرآیند پرداخت فرستاد. فرآیند مدرنی که امروزه برای همهی افراد به خصوص برای بازار فروش کسبوکارهای اینترنتی به راحتی با یک گوشی اندروید و از طریق انواع درگاههای پرداخت اینترنتی قابل انجام است تازه آن هم در کمترین زمان.
اما اینکه دقیقا این کار به چه شکل انجام میشود، چه اطلاعاتی لازم است، چه کاربردی دارد و مواردی از این دست در واقع سوالاتی هستند که میخواهیم به پاسخ آنها بپردازیم. پس پیشنهاد میکنیم خواندن این مقاله را از رایانپی از دست ندهید.
آنچه در این مقاله میخوانید
پرداخت اینترنتی یا آنلاین چیست و چگونه کار میکند؟
اگر بخواهید در یک جمله به جواب این سوال برسید باید بگوییم که پروسهی انتقال وجه در بستر اینترنت است. این پروسه در فضای اینترنت بین دو طرف معامله یعنی واریزکننده و دریافت کنندهی وجه انجام میشود. حالا این تراکنشها ممکن است در ازای خرید کالا و محصولی باشد یا ارائه خدمات مختلف. به طور کلی تمام پرداختها در ایران با نظارت بانک مرکزی و به وسیلهی شرکت الکترونیکی شاپرک صورت میگیرد و همانطور که حتماً میدانید پرداخت اینترنتی با استفاده از اطلاعات کارت بانک و بدون داشتن پول نقد انجام میشود که میتواند جایگزین بسیار مناسبی برای خیلی از انتقالهای بانکی، چک و … باشد.
در کل در ایران دو ابزار بسیار رایج برای پرداخت سریع و آسان به پذیرندهها ارائه میشود که ابزار اول دستگاه کارتخوان است که برای کسبکارهای فیزیکی به کار میرود و ابزار دوم درگاه پرداخت است که در انواع مختلف برای کسبوکارهای اینترنتی و فروشگاههای آنلاین ارائه میشود و در تراکنشهای بینالمللی هم بسیار موثر عمل میکند.
در پرداخت آنلاین سه مقولهی مهم وجود دارد که به ترتیب زیر هستند:
- اقدام مشتری: از طریق وارد کردن اطلاعات کارت بانکی
- تایید پرداخت توسط اپراتور: که درگاه پرداخت مورد نظر برای ادامهی پروسهی خرید باید تایید کند که پرداخت معتبر است یا نه.
- پرداخت به حساب فروشنده یا دریافت کننده: در این مورد ارائه دهندهی پرداخت آنلاین مبلغ مورد نظر را از بانک مشتری دریافت و به حساب فروشنده منتقل میکند.
با چه کارتهایی میتوان پرداخت اینترنتی انجام داد؟
در ابتدا باید بدانید که پنج بانک یعنی بانکهای ملت، سامان، ملی، اقتصاد نوین، پاسارگاد و پارسیان در حال حاضر امکانی را به وجود آوردهاند که شما بتوانید پرداختها و خرید اینترنتی خود را انجام بدهید. البته نه اینکه تنها کارتهای این پنج بانک قابلیت پرداخت را داشته باشند در واقع اینها مثل دروازهای عمل میکنند تا امکان پرداخت برای افراد با همهی بانکهای تحت شتاب فراهم شود. در استفاده و خرید اینترنتی با کارت بانکی چهار پارامتر یا اطلاعات لازم است که در ادامه به آنها میپردازیم.
اطلاعات یا پارامترهای لازم برای پرداختهای اینترنتی
گفتیم چهار پارامتر در فرایند پرداخت لازم است که به احتمال زیاد شما با آنها سر و کار داشتهاید. اما بیایید به طور دقیقتر به آنها بپردازیم.
شماره کارت
همان شماره ۱۶ رقمی است که مثلا به کسی میدهیم تا برایمان پول واریز کند. یادتان باشد شش رقم اول این شماره، در اصل همان کد شناسایی بانک شماست و به آن اصطلاحاً BIN گفته میشود. رقمهای ۷ و ۸ مربوط میشود به کد محصولی که نوع کارت بانکی را مشخص میکند.
مثلاً اگر نگاهی به کد کارتهای هدیه بیاندازید و بعد به کارت نقدتان که به حساب متصل است، متوجه خواهید شد که با هم متفاوت و در اصل دارای کد منحصر به فرد هستند. رقمهای ۹ تا ۱۵ هم منحصر به فرد و مربوط به شماره سریال کارت شماست. میماند رقم شانزدهم که رقم کنترل است. میپرسید رقم کنترل یعنی چه؟ یعنی اینکه اگر یکی از رقمهای قبلی اشتباه وارد شود رقم آخر نمیگذارد انتقال صورت بگیرد.
رمز دوم و رمز پویا
حتما موقع دریافت کارت دیدهاید که رمز اول کارت داخل پاکتی به شما داده میشود. این رمز چهار رقمی را میتوانید از طریق دستگاه خودپرداز بانک خودتان تغییر بدهید و موقع کارت کشیدن استفاده کنید. اما برای پرداختهای اینترنتی لازم است رمز دوم بگیرید که البته از وقتی سر و کلهی رمز پویا پیدا شد، در فرایند پرداخت و به خصوص مبالغ بالای صد هزار تومان رمز پویا استفاده میشود.
کد cvv2
این کد که معمولا روی کارتهای بانکی درج میشود، یک کد سه تا چهار رقمی است که بدون آن نمیشود پرداخت را انجام بدهید.
تاریخ انقضاء کارت
تاریخ انقضاء هم روی اغلب کارتهای بانکی درج میشود. اگر روی کارت شما تاریخ انقضاء وجود ندارد، میتوانید از عدد ۱۲ برای ماه و از ۹۹ برای سال استفاده کنید.
پرداخت اینترنتی پروسهی انتقال وجه در بستر اینترنت است که اصلیترین ابزار آن انواع درگاههای پرداخت میباشد.
مزایای پرداخت اینترنتی چیست؟
همانطور که در ابتدای این مطلب اشاره کردیم مزیت اصلی آن عدم مراجعه به بانک و حتی دستگاههای خودپرداز است. در واقع در بستر اینترنت و به خصوص با وجود درگاههای پرداخت هر زمانی که اراده کنید میتوانید فرایند خرید خود را تکمیل کنید. در زیر به مزایای اصلی پرداخت اینترنتی میکنیم.
- خرید اینترنتی و پرداخت قبوض در کمترین زمان
- عدم مراجعه به بانک یا حتی دستگاههای خودپرداز
- معاملات موثر و کار آمدتر در سطح بینالمللی
- تسهیل مرحلهی خرید برای صاحبان کسبکارهای اینترنتی و فروشگاههای آنلاین
معایب پرداخت اینترنتی چیست؟
مسلما در کنار تمام مزایایی که همراه هر سیستمی است وجود معایب اجتناب ناپذیر هم است.
- در صورت قطعی اینترنت غیر فعال میشود
- احتمال دارد با تراکنشهای ناموفق رو به رو بشوید
- محدودیت در انتقال وجه به شکل روزانه دارد
- احتمال کلاهبرداری و سرقت در پرداختهای اینترنتی زیاد است.
دلایل خطای تراکنش ناموفق در پرداخت اینترنتی چیست؟
شاید شما هم این تجربه را داشتهاید که پرداختی را انجام دادهاید اما پولی به مقصد واریز نشده است. از آن طرف مبلغ مد نظر از حسابتان کسر شده است. شاید این بدترین تراکنش ناموفق باشد. در این حالت معمولاً پول شما سر از حسابهای حد واسط بانک در میآورد. از آنجایی که بانکهای عامل، سیستم پرداخت اینترنتی را ساده و در عین حال ایمن طراحی میکنند، معمولاً موقع بروز مشکلات این شکلی خود بانک مغایرتها را رفع میکند و نهایتاً طی ۴۸ تا ۷۲ ساعت مبلغ را بر میگرداند.
در غیر این صورت باید با پشتیبانی بانک عامل یا سایت فروشنده تماس بگیرید. در صورتی که ایمیل دارید، میتوانید با ورود به ایمیل هم به اطلاعات پرداخت خودتان دسترسی داشته باشید.
خطای تراکنش ناموفق میتواند به وجود باگ یا خطایی در مرورگر هم ارتباط داشته باشد که کوکیها یا همان فایلهای اطلاعات را از بین میبرد و یا اپراتورهای اینترنت دستکاری میشود و عملیات ذخیره سازی کوکیها را با مشکل رو به رو میکند. البته در این میان خطای اتصال به درگاه پرداخت یا تغییراتی در شبکهی شاپرک هم میتواند باعث بروز خطای اتصال بشود. خب زمانی که همگام سازی سرورهای درگاه پرداخت درست انجام نشود از این اتفاقها هم میافتد. در کل ممکن است تراکنش ناموفق به دلایل گوناگونی رخ بدهد. در این زمان میتوانید به این نکات توجه کنید:
- در فرصت دیگر و در یک فاصلهی زمانی یکبار دیگر پراخت را امتحان کنید.
- برای اطمینان یک بار صفحهی پرداخت را به طور کامل ببندید و دوباره به صفحه مراجعه کنید.
- این احتمال را بدهید که شاید بانک مربوط به کارت شما، به صورت موقت پاسخگو نیست. اگر عجله دارید با کارت دیگری امتحان کنید.
با ورود پرداخت اینترنتی به فرایند خرید در الگوی خرید تحول بزرگی ایجاد شد به طوری که باعث معاملات مؤثرتر و کارآمدتر حتی در سطح بینالمللی شده است.
نکاتی در ارتباط با پرداخت اینترنتی امن
در ارتباط با پرداختهای آنلاین که این روزها به خصوص به دلیل استقبال زیاد افراد از خریدهای اینترنتی بسیار گستره شده است باید بدانید که در درجهی اول بهتر است به سمت خرید از سایتها و فروشگاههای آنلاین معتبر و شناخته شده بروید. در درجهی دوم وقتی میخواهید برای انجام خرید اینترنتی وارد صفحهای بشوید که قرار است اطلاعات کارتتان را وارد کنید باید به آدرس درج شدهی در آن صفحه دقت کنید. چرا؟
چون ممکن است سارقان اینترنتی، صفحاتی شبیه به صفحه درگاههای پرداخت بسازند. از این جهت که امنیت درگاه پرداخت مسالهی مهمی به شمار میرود، استفاده از یک آنتی ویروس فایروال و قدرتمند میتواند راهکار خوبی باشد.
برای کسب اطلاعات بیشتر در زمینه پرداخت امن، به مقاله نحوه تشخیص معتبر و امن بودن درگاه پرداخت مراجعه نمایید.
سقف پرداختها در تراکنشها چقدر است؟
به طور کلی با توجه به اینکه از چه طریقی پرداختها و تراکنشهای خود را انجام میدهید، سقف پرداختها هم فرق دارد.
حوالهی سانتا و پایا: سامانهی سانتا برای پرداختهای کلان است که در شعبهی بانکی مبلغ انتقال نامحدود است اما در اینترنت بانک با رمز ثابت ۵۰۰ میلیون ریال و با دستگاه توکن ۲ میلیارد ریال است. حوالهی پایا هم در شعبهی بانکی سقف پرداخت ۵۰۰ میلیون ریالی را دارد. سقف این حواله از طریق موبایل بانک و اینترنت بانک ۱۵۰ میلیون ریال است ولی مجموع مبالغ انتقال در هر روز نباید بیشتر از ۶۰۰ میلیون ریال بشود.
سقف پرداخت از طریق درگاههای اینترنتی: خرید از درگاه پرداخت اینترنتی روش اصلی خرید غیرحضوری است. یکی از سیستمهایی که بسیاری از کسبوکارهای اینترنی به سراغش میروند و استفاده از آن تغییر بزرگی را در الگوی خرید ایجاد کرد. سقف خرید از درگاهها در هر روز ۵۰۰ میلیون ریال برابر با ۵۰ میلیون تومان است.
سقف خرید از طریق دستگاه کارتخوان: حداکثر خریدی که به وسیلهی دستگاه کارتخوان با هر کارت بانکی قابل انجام است در هر روز ۵۰۰ میلیون ریال برابر با ۵۰ میلیون تومان است. از طرفی شما با هر تعداد کارت بانکی، حداکثر مبلغی که میتوانید خرید کنید ۱۰۰ میلیون تومان است.
تراکنشهای مربوط به فرایند کارت به کارت: در این پرداختها که به شکل آنی انجام میشود، بد نیست بدانید در مورد دستگاه خودپرداز حداکثر مبلغ کارت به کارت در هر روز و برای هر کارت ۳۰ میلیون ریال برابر با ۳ میلیون تومان است.
پرداخت در اپلیکیشنهای آنلاین: سقف پرداخت در اپلیکیشنها هم مثل خودپردازهاست. هر چند که بعضی از بانکها سقف کارت به کارت با استفاده از این روش را به یک میلیون تومان محدود کردهاند.
5 کاربرد مهم پرداخت اینترنتی
کاربردهای پرداختهایی که به شکل آنلاین انجام میشود مختلف است. در ادامه به کاربردهای مهم اشاره میکنیم.
1 پرداخت در کسبوکارهای اینترنتی: به طور کلی استفاده از درگاههای پرداخت جز اصلی کسبوکارهای اینترنتی است چراکه مرحلهی خرید را برای صاحبان این کسبوکارها هموار میکند و مشتری بالافاصله بعد از انتخاب کالا یا خدمات بدون دغدغه وارد صفحهی پرداخت میشود. این درگاهها انواع مختلفی دارند که به صورت مستقیم یا غیر مستقیم ارائه میشوند.
درگاههای پرداخت مستقیم از طریق شرکتهای psp و تحت شرایط و الزاماتی از جمله داشتن اینماد در اختیار پذیرنده قرار میگیرد و درگاه پرداخت غیر مستقیم یا واسط از طریق شرکتهای پرداختیار مثل رایانپی بدون داشتن اینماد و مجوز کسبوکار با سهلوت بیشتری در اختیار پذیرنده قرار میگیرد.
2 پرداخت اینترنتی قبوض: یکی از مزایای اصلی پرداخت اینترنتی در زندگی روزمره پرداخت قبوض به شکل آنلاین است. در حال حاضر اغلب بانکها در سایت و اپلیکیشنهای خود امکان پرداخت قبوض را ایجاد کردهاند. پس بدون دغدغهای میتوان به راحتی اقدام به پرداخت قبوض تلفن ثابت و همراه، آب، برق و گاز کرد.
3 پرداخت اینترنتی بیمه تامین اجتماعی: که دیگر لزومی به حضور در شعبهها ندارید و میتوانید از طریق سامانه یکپارچهی تامین اجتماعی عملیات پرداخت را انجام بدهید.
4 پرداخت اینترنتی تخلفات و جرائم رانندگی: که برای این کار باید وارد سامانهی استعلام تخلفات رانندگی بشوید.
5 پرداخت اینترنتی عوارض خروج از کشور: که با ورد به سامانه عوارض کشور انجام میشود.
و در پایان باید بدانید که امروزه قابلیت پرداخت اینترنتی با زندگی همهی ما ارتباط مستقیم دارد بهطوریکه برای انجام بسیاری از تراکنشهای مالی روزمره حتماً با آن سر و کار داشتهایم و داریم. اصلیترین ابزار پرداخت در بستر اینترنت درگاههای پرداخت هستند که امکان خرید و انتقال وجه را در سریعترین زمان فراهم میکنند.
ما در این مقاله به طور جامع به تعریف پرداخت اینترنتی و پارامترهای آن پرداختیم و به پاسخ سوالاتی پیرامون این بحث از جمله دلایل تراکنشهای ناموفق، کاربرد پرداخت اینترنتی، مزایا و معایب آن و موارد مهم دیگری پرداختیم. آیا در این بحث سوال دیگری در ذهن شما بود که پاسخ نداده باشیم؟
نویسنده : افسانه آقائی