این مقاله در ادامهی سری مقالات سایت رایانپی دربارهی جنبش بیتکوین و ویژگیهای آن منتشر میشود. پس از آشنایی اجمالی کاربران با تعاریفی از ارزهای دیجیتال و سازکار حاکم بر آنها، اکنون در این مقاله قصد داریم، با بررسی جزئیات بیشتری به مزیتهای بیتکوین و روشهای دریافت و استخراج آن به عنوان محبوبترین ارز دیجیتال در سطح جهانی بپرداریم. فهرست مزایای بیتکوین شامل موارد متنوعی است که در زیر به برخی از آنها اشاره خواهیم کرد.
آنچه در این مقاله میخوانید
امنیت بیتکوین
پیشتر توضیح دادیم که بیتکوین یک ارز دیجیتال است و در شبکهای گسترده با عنوان بلاکچین ثبت و مبادله میشود. این شبکه دارای یکسری پروتکلهای امنیتی بسیار دقیق و قوی است که نهادهای نظارتی متعددی موسوم به نودها بر تراکنشهای آن نظارت میکنند.
فضای مورد نیاز بیتکوین
بیتکوین به عنوان یک ارز دیجیتال شناخته میشود و اکنون دارایی و سرمایهی بسیاری از افراد در قالب بیتکوین جمعآوری شده است. دیجیتال بودن این سرمایه؛ یعنی عدم نیاز به یک فضای فیزیکی برای نگهداری از آن، که یقینا یک مزیت برجسته در این زمینه به شمار میرود.
غیر قابل ردیابی بودن بیتکوین
بیتکوین یک ارز دیجیتال غیرمتمرکز است. به این معنا که هیچ نهاد نظارتی بر فرآیندها و تراکنشهای مربوط به آن مسلط نیست. این ویژگی سبب میشود بیتکوین از تمام ارزهای فیات، به طور کامل مجزا شود، زیرا این نوع ارزها عموما توسط بانک مرکزی صادر میشوند و تحت نظارت بانکهای مرکزی نیز هستند.
استقلال کاربر بیتکوین
اگر بخواهیم خیلی سرراست دربارهی بانکداری سنتی صحبت کنیم، باید اعتراف کنیم با توجه به تجارب متعدد در این زمینه، اصولا کاربران کنترل پول خود را در این سیستمها در دست ندارند. یعنی فراز و نشیبهای بازارهای اقتصادی میتواند بانکهای خصوصی و دولتی را به ورطهی ورشکستگی بکشاند و صاحبان پولهای سپرده شده را نیز در این چالش شریک کند. اما در مورد بیتکوین این ماجرا صدق نمیکند. اختیار ارزهای دیجیتال به طور مطلق در دست صاحبان حسابهای بیتکوینی و رمزارزهای دیگر است.
کارمزد اندک بیتکوین
یک تراکنش بیتکوینی عموما کارمزدی ندارد. اگر هم در مواردی تراکنشهای این نوع ارزهای دیجیتال دارای کارمزد باشد، در قیاس با کارمزد ارزهای فیات، بسیار ناچیز خواهد بود. در واقع کاربران بیتکوین برای برداشت از حساب، اطلاع از موجودی و کارهای اینچنینی، هیچ وجهی را به عنوان کارمزد پرداخت نمیکنند.
دسترسی آسان بیتکوین
برای انجام یک تراکنش بیتکوینی، داشتن گوشی هوشمند و دسترسی به اینترنت کافی است. در هیج مرحلهای از یک عملیات بانکی با بیتکوین، مراجعه به بانک و یا مکان خاصی لزومی ندارد. همهچیز به اینترنت و یک شبکهی گسترده به نام بلاکچین ختم میشود. در واقع برای خرید محصولات متنوع و هرگونه پرداخت آنلاین توسط بیتکوین، همراه داشتن یک گوشی همراه کفایت میکند.
برگشتناپذیر بودن بیتکوین
تراکنشهای بیتکوین اصولا برگشتناپذیرند. در واقع از جمله مزایای مهم شبکهی بلاکچین بیت کوین، تغییرناپذیر بودن آن است. اما این به چه معنا است؟ توضیح اینکه تراکنشهایی که از بلاکچین استفاده میکنند همگی غیرقابل برگشت هستند، یعنی ممکن نیست که توسط یک شخص ثالث، مثل یک نهاد دولتی یا یک آژانس خدمات مالی، دچار تغییرات یا اصلاح شوند. به عبارتی برای بازپرداخت هزینهی بیتکوین ارسال شده به شخص دیگری، تنها راه این است که گیرنده بیتکوین اصلی را برای فرستندهی نخست بازپس بفرستد.
بیتکوین چگونه به دست میآید؟
به طور کلی فرآیند استخراج بیتکوین را ماینینگ و افرادی که در زمینهی استخراج بیتکوین فعالیت دارند را ماینر میگویند. اما عملیات ماینینگ چگونه توسط ماینرها انجام میشود؟ به زبان ساده، ماینرها تلاش میکنند تا بیتکوینهای تا کنون استخراج نشده را به دست آورند. سازکار دریافت بیتکوین بر اساس پرداخت پاداش تعریف شده است؛ در حقیقت ماینرها بلاکهایی از تراکنشهای معتبر را تولید میکنند و در نهایت آنها را به شبکهی بلاکچین متصل مینمایند. در پایان چنین فرآیندی است که ماینرها پاداش خود را دریافت میکنند. اما ماجرا به این سادگیها هم نیست؛ آیا هر ماینری میتواند بلاک بسازد؟ اینطور نیست؛ تنها ماینرهایی که از نودها به شمار میروند حق ساختن بلاک را خواهند داشت. این امر سبب میشود امکان دستکاری و ایجاد بلاکهای متعدد در شبکه بلاکچین وجود نداشته باشد.
سازکار سیستم بیتکوین چیست؟
سیستم بیتکوین طراحی ویژهای بر اساس فرمولها و مسائل پیچیدهی ریاضی دارد. به این معنا که این سیستم به گونهای طراحی شده که در ازای هر بلاک یک مسئلهی ریاضی ایجاد نماید. با این وصف در میان ماینرها رقابت سختی در خواهد گرفت و هر ماینری که زودتر به پاسخ مسئله برسد، میتواند بلاک را به شبکه اضافه نماید و پاداش مزبور را دریافت کند. در نتیجه اینگونه است که هر بار بخشی از بیتکوین استخراج نشده به ماینرها میرسد. اکنون پس از گذشت چند سال از همهگیر شدن ارزهای دیجیتال، استخراج بیتکوین برای ماینرها، هر روز سختتر از گذشته میشود. با این وصف تنها ماینرهایی در صحنهی استخراج بیتکوین باقی میمانند که دستگاه ماینر آنها قدرت حدس زدن چندین پاسخ در ثانیه را داشته باشد. از همین رو دستگاههای ماینر عظیمی که توان مصرفی بسیار بالایی دارند در مزارع بیتکوین مورد استفاده قرار میگیرد.
عوامل اثر گذار بر قیمت بیتکوین
آخرین موردی که در این مقاله، پیرامون بیتکوین مطرح میشود، عواملیست که بر روی قیمت بیتکوین اثر مستقیم دارد.
قوانین رگولاتوری
نوع جهتگیری دولتها نسبت به بیتکوین همواره در قیمت این ارزهای دیجیتال اثرگذار است. تصور کنید که دولتها اجازهی ورود دستگاههای ماینر را به افراد ندهند؛ همین امر و موارد مشابه که از دیدگاههای دولتها بر میآید، اثر مستقیم بر قیمت بیتکوین خواهد داشت.
بازار عرضه و تقاضا
پر واضح است که افزایش تقاضای هر نوع ارزی از جمله بیتکوین، سبب افزایش قیمت آن ارز خواهد شد. شکوفا شدن ویژگیها و مزایای شبکهی بلاکچین و ارز دیجیتال بیتکوین و کارکردهای آن در صنعت تجارت، از سال ۲۰۱۷ مخاطبان زیادی را به خود جذب نمود و همواره سبب افزایش قیمت بیتکوین شده است.
هاوکینگ
پدیدهی هاوکینگ که در واقع به منزلهی نصف شدن پاداش استخراج بیتکوین است، اصولا هر چهار سال یکمرتبه سبب به وجود آمدن تورم منفی میشود. این امر نیز به طور مستقیمی بر قیمت بیتکوین و به طور کلی رمزارزها اثرگذار است. بگذارید روند طی شدهی پاداش استخراج را با هم مرور کنیم؛ در ابتدا پاداش استخراج 50 واحد بود، بعد این رقم به 25 واحد رسید و در نهایت نیز اخیراً به عدد 6/25 واحد رسیده است. گفتنی است که فراز و نشیبی که مقدار پاداش استخراج بیتکوین طی نموده است نیز میتواند به شکل مستقیمی مربوط به بازار عرضه و تقاضا باشد و در نهایت نیز همین میزان پاداش، تاثیر ملموسی بر قیمت بیتکوین خواهد داشت.
رویدادهای سیاسی و اجتماعی
اصولا در اقتصاد اصطلاحی وجود دارد که از آن با عنوان پول هوشمند یاد میکنند. حالا ماجرا از چه قرار است؟ در واقع تمام ارزهای دیجیتال و غیر دیجیتال، همواره به دنبال یک ظرف امن میگردند. بنابراین همیشه گوش به زنگ وقایع سیاسی و اجتماعی هستند تا بر اساس پیشبینی آیندههای دور و نزدیک، بهترین و امنترین ظرف را انتخاب نمایند. اکنون شبکهی بلاکچین، آن ظرف امنی است که ارزهای دیجیتال را به خود جذب نموده است. با این وصف رویدادهای سیاسی ریز و درشت و وقایع اجتماعی که در رسانههای جمعی رقم میخورد، به شکلی باور نکردنی بر بالا و پایین رفتن قیمت بیتکوین اثر میگذارد. زیرا امنیت اقتصادی جوامع مختلف کاملا به این موارد وابستگی دارد.